Κάποτε
στο Κουρδιστάν, στην Ελλάδα και στην Τουρκιά
Στη
δεκαετία του '70, οι μελλοντολόγοι της Άγκυρας έψαχναν απάντηση
σ' ένα κρίσιμο ερώτημα που αφορούσε τον κουρδικό πληθυσμό της χώρας.
"Τι θα γίνει το 2000, όταν ο πληθυσμός των Κούρδων θα φτάσει,
στη νοτιοανατολική γωνία της χώρας, τα 25 εκατομμύρια;" Η
ανησυχία αφορούσε ένα γεωγραφικό μέγεθος περί τα 100.000 τετραγωνικά
χιλιόμετρα, όσο δηλαδή η ηπειρωτική Ελλάδα. Τότε στην περιοχή εκείνη
ζούσαν γύρω στα 6 με 7 εκατομμύρια Κούρδοι ενώ ο συνολικός πληθυσμός
της Τουρκίας αριθμούσε περίπου 35 εκατομμύρια. Το καθεστώς υπολόγιζε
ότι σε μια Τουρκία των 75 εκατομμυρίων, αν το ένα τέταρτο είναι
μια εθνική μειονότητα συγκεντρωμένη σε μια περιφερειακή περιοχή,
θα μπορούσε εύκολα να αποσχιστεί. Χώρια που η περιοχή αυτή συνορεύει
και με τις κουρδικές ζώνες των τριών γειτονικών χωρών, Ιράν, Ιράκ,
Συρίας.
Τον καιρό εκείνο, που οι ειδικοί της Άγκυρας κατανάλωναν ατέλειωτες
μέρες και νύχτες με αυτούς τους υπολογισμούς, στο γειτονικό ιρακινό
Κουρδιστάν, ο ηγέτης των Κούρδων, μουλάς Μουσταφά Μπαρζανί, (πατέρας
του σημερινού) πολεμούσε κατά του ιρακινού καθεστώτος για την ανεξαρτησία
του λαού του. Κρατούσε μάλιστα μια σταθερή πολιτική σχετικά με τους
Κούρδους της Τουρκίας: Δεν ήθελε με τίποτα να ξεσηκωθούν εκείνη
την περίοδο κατά του καθεστώτος της Άγκυρας. Ήθελε να ξεκαθαρίσει
πρώτα με το Ιράκ και κατόπιν να ενώσει τους Κούρδους των υπόλοιπων
χωρών. Έτσι, πειθαρχημένοι στη γραμμή του Μπαρζανί οι Κούρδοι της
Τουρκίας δεν δημιουργούσαν πρόβλημα στην Άγκυρα. Αυτός άλλωστε ήταν
και ο μεγάλος πονοκέφαλος της Άγκυρας, δηλαδή η πειθαρχία των Κούρδων
της Τουρκίας στη γραμμή του Μπαρζανί σε συνδυασμό με την ρεαλιστική
πολιτική του τελευταίου απέναντί της.
Και η ανησυχία αυξανόταν καθώς οι στατιστικές έδειχναν τον ταχύτατο
ρυθμό αύξησης του, συγκεντρωμένου σε μια γωνιά της χώρας, κουρδικού
πληθυσμού. Η λύση ήταν μονόδρομος⋅ το σκόρπισμα των Κούρδων στις
υπόλοιπες περιοχές της Τουρκίας και η εγκατάσταση τουρκικού πληθυσμού
στην περιοχή τους. Εξάλλου αυτή την πολιτική ακολούθησε και η Οθωμανική
αυτοκρατορία για την αντιμετώπιση των Κούρδων.
Έπρεπε όμως να βρεθεί ένας τρόπος να αγριέψουν οι Κούρδοι της Τουρκίας
και να ξεσηκωθούν ώστε να δημιουργηθεί ένταση τέτοιας έκτασης που
θα έσπρωχνε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Βλέπετε,
οι εντολές του Μπαρζανί ήταν σαφείς⋅ "Όχι εξεγέρσεις κατά της
Άγκυρας. Ό,τι και να σας κάνουν, καθίστε στα αυγά σας. Όποιος δεν
αντέχει στην καταπίεση, να σηκωθεί και να έρθει εδώ να πολεμήσει
δίπλα μου, ενάντια στη Βαγδάτη".
Η Άγκυρα λοιπόν έπρεπε να βρει μια λύση. Τότε
ήταν που, για πρώτη φορά, εμφανίστηκαν στα πανεπιστήμια της χώρας
τα πρώτα εθνικιστικά-επαναστατικά κινήματα των Κούρδων της Τουρκίας
που κατηγορούσαν τον Μπαρζανί ως πουλημένο φεουδάρχη και καλούσαν
τον κουρδικό λαό της Τουρκίας σε λαϊκή επανάσταση. Μέσα σε μια δεκαετία
τα κινήματα αυτά έφτασαν να γίνουν ένας δεύτερος πόλος έλξης που
ανταγωνιζόταν την κουρδική ηγεσία του Ιράκ.
Η πολιτική της Άγκυρας απέναντι στα κινήματα αυτά ήταν παραλόγως
ενθαρρυντική.
Σαν να μην ήταν όμως και τόσο παράλογη η θέση αυτή, πρώτον γιατί
"Όπου υπάρχει κουρδικός εμφύλιος ας ρίχνουμε λίγο λάδι στη
φωτιά" και δεύτερον, "Όσο πιο μακριά, πολιτικά, οι Κούρδοι
της Τουρκίας από τους Κούρδους του Ιράκ, τόσο το καλύτερο για την
Άγκυρα".
Οι εφημερίδες της εποχής είναι γεμάτες με άρθρα φιλελεύθερων Τούρκων
δημοσιογράφων που εκφράζουν αγανάκτηση προς τους άντρες της ασφάλειας
στην περιοχ ήτου Κουρδιστάν γιατί, ενώ είναι ανελέητοι απέναντι
σε φιλήσυχους χωρικούς, κρατούν στάση αδιαφορίας απέναντι στη δράση
ομάδων ταραξιών.
Στις αρχές της δεκαετίας του '80 τα απελευθερωτικά κινήματα του
τουρκικού Κουρδιστάν δεν ήταν ιδιαίτερα δυνατά και οργανωμένα σε
όλη την έκταση της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Έτσι δεν είχε ωριμάσει
ακόμα το έδαφος για τη μαζική εκδίωξη του ντόπιου πληθυσμού. Οι
περισσότεροι Κούρδοι της Τουρκίας ήταν ακόμα στραμμένοι στο ιρακινό
Κουρδιστάν, ως πολιτικό τους κέντρο. Μετά από 10 χρόνια δράση, οι
"επαναστάτες του απελευθερωτικού αγώνα" μολονότι είχαν
δύναμη ανάμεσα στους κύκλους των καλλιεργημένων και εύπορων Κούρδων,
ανάμεσα στον αγροτικό πληθυσμό (περί το 90 τοις εκατό του πληθυσμού
του Κουρδιστάν), δεν είχαν καταφέρει ακόμα να υπερβούν το χαρακτηρισμό
"κάτι τσογλάνια που κυκλοφορούν στα βουνά με καλάσνικοφ και
μας βάζουν σε μπελάδες!".
Την εποχή εκείνη και, κυρίως, στα μέσα της δεκαετίας του '80, αρχίζει
η δράση των παρακρατικών αντάρτικων ομάδων. Σύμφωνα με τους ίδιους
τους οργανωτές των ομάδων αυτών, που κατά καιρούς εκδίδουν τα αγωνιστικά
τους απομνημονεύματα, στην αρχή τρεις και κατόπιν περισσότερες αντάρτικες
ομάδες-μαϊμούδες βγήκαν στο κλαρί, στα ανατολικά, κεντρικά και δυτικά
βουνά του τουρκικού Κουρδιστάν.
Η φόρμουλα ήταν απλή. Η αντάρτικη ομάδα-μαϊμού έμπαινε σε ένα κουρδικό
χωριό, μιλούσε κουρδικά τους χωρικούς, τους μοίραζε προκηρύξεις,
έτρωγε από το φτωχικό τους γεύμα κι έφευγε. Την επόμενη μέρα έρχονταν
οι στρατιώτες, μάζευαν τους χωρικούς, τους κατηγορούσαν ότι συνεργάζονται
με τους αντάρτες και, φεύγοντας, άφηναν έναν ασύρματο στον πρόεδρο
της κοινότητας με την εντολή, όταν ξανάρθουν οι αντάρτες να ειδοποιήσει
το στρατό, αλλιώς οι κάτοικοι θα θεωρηθούν προδότες. Οι άμοιροι
χωρικοί, μη ξέροντας πώς να γλιτώσουν από τους μπελάδες, έκρυβαν
τον ασύρματο δίπλα στις προκηρύξεις. Την άλλη μέρα έρχονταν πάλι
οι ψευτοαντάρτες. Πάλι τα ίδια, κι έφευγαν ύστερα από μια διανυκτέρευση.
Ακολουθούσε η επανεμφάνιση των στρατιωτών που ξαναμάζευαν τους κάτοικους
του χωριού στην πλατεία και τους ρωτούσαν ποιος έδωσε ψωμί στους
άθεους αντάρτες και ποιος τους κοίμισε σπίτι του. Η απάντηση των
χωρικών ήταν σαφής "δεν είδαμε, δεν ξέρουμε!..." Τότε
ο αξιωματικός της στρατιωτικής μονάδας έδινε εντολή να κατεβάσουν
από το όχημα τον συλληφθέντα "αντάρτη" και οι φαντάροι
τον έστηναν απέναντι στους χωρικούς, μακιγιαρισμένον βέβαια κατάλληλα
για την περίσταση⋅ μαυρισμένα μάτια από το ξύλο, σπασμένα κόκκαλα
και ματωμένα ρούχα. Αυτός, «σε άθλια κατάσταση», έδειχνε έναν έναν
όλους τους κατοίκους λέγοντας ποιος έδωσε στην ομάδα τους ψωμί,
ποιος νερό, ποιος τραγούδησε μαζί τους και ποιοι τους κοίμισαν στα
φτωχικά τους σπίτια. Η αντίδραση του αξιωματικού ήταν απαράλλακτη
στα εκατοντάδες χωριά όπου παιζόταν το ίδιο σενάριο: Χαστούκιζε
δυο τρεις γέρους μπροστά στα μάτια των νεαρών Κούρδων παλικαριών,
τραβούσε κά 'να δυο μαντίλες από τα κεφάλια των γυναικών, ξεσκεπάζοντας
τα μαλλιά τους δίπλα σε αδερφούς ή γιους, έτρωγε και λίγο παραπάνω
ξύλο ο κοινοτάρχης που δεν είχε χρησιμοποιήσει τον ασύρματο για
να ενημερώσει την χωροφυλακή, και οι στρατιώτες έφευγαν ξεκαθαρίζοντας
πως, αν ξανάρχονταν οι αντάρτες και φιλοξενούνταν στο χωριό χωρίς
να ενημερωθεί η ασφάλεια, οι συνέπειες για τους κατοίκους θα ήταν
πολύ σοβαρές. Τούτη
τη φορά όμως οι νεαροί του χωριού, που μπροστά στα μάτια τους είχαν
προσβάλλει παππούδες, μανάδες κι αδερφές, δεν έμεναν άπραγοι. Τραβούσαν
στη Συρία, που φιλοξενούσε -για δικούς της λόγους- Κούρδους μαχητές,
ώστε να βρουν όπλα και να εκδικηθούν. Στη δεκαετία του '80 χιλιάδες
νέοι από εκατοντάδες χωριά του τουρκικού Κουρδιστάν πήραν το δρόμο
της Μπεκάα που ήταν τότε υπό τον έλεγχο της Συρίας. Εκεί κρυβόταν
ο Οτζαλάν, ηγέτης μιας μικρής σκληροπυρηνικής κουρδικής ομάδας.
Η πολιτική του Οτζαλάν ήταν απλή⋅ "Φωτιά και τσεκούρι στους
Τούρκους." Βλέποντας δε αυτή τη μαζική προσέλευση στις γραμμές
της παράταξής του, την ερμήνευε ως "ορατά αποτελέσματα της
λαμπρότητας των ιδεών του". Από τότε μάλιστα άρχισε να χρησιμοποιείται
και το παρατσούκλι "Ηλιος" δίπλα στο όνομα του. Τότε ήταν
που άρχισαν τις επισκέψεις στην κοιλάδα Μπεκάα και κάποιες ελληνικές
επαναστατικές κοινοβουλευτικές ομάδες. Όλα αυτά συμπίπτουν χρονικά
με την «λαμπρή» πολιτική γραμμή της "απεριόριστης βίας",
καπώς επίσης χρονικά συμπίπτουν και τα μαχαιρώματα Τούρκων πολιτικών
προσφύγων από οπαδούς του Οτζαλάν στο στρατόπεδο προσφύγων του Λαυρίου
ή οι εκτελέσεις των Κούρδων και Τούρκων αντιφρονούντων που τολμούσαν
να πουν ανοιχτά αυτά τα πράγματα. Ας
μη φύγουμε όμως από το θέμα μας και ας ξαναγυρίσουμε στο κουρδικό
χωριό του παραδείγματος. Έρχονταν λοιπόν πάλι οι αντάρτες, και όχι
πια αναγκαστικά ψεύτικοι. Μπορεί να ήταν και οι «λαϊκοί απελευθερωτές».
Τίποτα διαφορετικό δε συνέβαινε. Την ίδια γλώσσα μιλούσαν, τα ίδια
πράγματα έλεγαν και με τον ίδιο τρόπο αντιδρούσαν κι εκείνοι. "Όποιος
δεν είναι μαζί μας, είναι εχθρός μας." Ακολουθούσαν πάντα οι
στρατιώτες. Τη φορά αυτή όμως παρατηρούσαν την απουσία των νέων
που είχαν πάρει το δρόμο του βουνού και διατύπωναν την τελική απειλή:
"Αν δεν θα παρουσιαστούν οι νέοι που λείπουν, την επόμενη φορά
θα έρθουν οι μπουλντόζες και θα σας γκρεμίσουν τα σπίτια."
Αυτό ήταν το τέλος της πρώτης φάσης, γιατί όντως έρχονταν οι μπουλντόζες
και οι κάτοικοι έπαιρναν το δρόμο της μετανάστευσης. Κωνσταντινούπολη,
Άγκυρα, Σμύρνη, Άδανα, Βερολίνο, Μόναχο, Αθήνα, Δαμασκό, Βηρυτό
και όπου αλλού λάχει. Κατά περίεργο τρόπο οι Κούρδοι που έφευγαν
από τα χωριά τους και μετανάστευαν στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας
ποτέ δεν εμποδίστηκαν να οικοδομήσουν αυθαίρετα σπίτια σε δημόσια
οικόπεδα, να ασχοληθούν με όποια δουλειά ήθελαν ή να φύγουν παράνομα
στο εξωτερικό. Αντιθέτως ενθαρρύνθηκαν, μπορεί να πει κανείς.
Όμως όλοι οι Κούρδοι χωρικοί δεν αντιδρούσαν με τον ίδιο τρόπο.
Αρκετοί ήταν αυτοί που χρησιμοποιούσαν εκείνο το ασύρματο που τους
άφηνε ο αξιωματικός του στρατού για να καρφώσουν τους αντάρτες.
Ως αντάλλαγμα, τα χωριά αυτά είχαν το προνόμιο να λεηλατούν τα άλλα
χωριά που εκκενώνονταν. Ό,τι απέμενε από κείνα τα χωριά -χωράφια,
ζώα, ξύλα, οικοδομικά υλικά - ανήκε στα γειτονικά συνεργαζόμενα
χωριά. Μόλις αποχωρούσαν οι διωγμένοι κάτοικοι, αυτοί έμπαιναν μέσα
στα σπίτια τους και κουβαλούσαν ό,τι έβρισκαν χρήσιμο για τα δικά
τους σπίτια, όργωναν και έσπερναν τα χωράφια των διωγμένων. Οι νεαροί
που είχαν ενταχτεί στο απελευθερωτικό κίνημα μάθαιναν βέβαια τα
νέα, ότι οι προδότες του διπλανού χωριού αλωνίζουν στα δικά τους
μέρη. Οι παλιοί γείτονές τους είχαν «τουρκέψει» και σαν να μην έφτανε
αυτό, κούρσευαν και τον κόπο τόσων ετών. Το πρώτο πράγμα που ήθελαν
λοιπόν ήταν η εκδίκηση. Πήγαιναν στον αρχηγό και ζητούσαν άδεια
να πιουν το αίμα των προσκυνημένων. "Φωτιά και τσεκούρι στους
προσκυνημένους" απαντούσε ο αρχηγός. Έβγαινε η άδεια, σχηματιζόταν
η ομάδα αποστολής, και ύστερα από μερικές ημέρες, έμπαιναν κάποιο
βράδυ οι επαναστάτες στο χωριό των προσκυνημένων. Η πρωτόγονη ηθική
της περιοχής επιτρέπει, κατά την εκδίκηση, να σφάζονται όλοι οι
εχθροί αδιακρίτως ηλικίας και φύλου. Την επόμενη της εκδίκησης η
τουρκικές εφημερίδες έβγαιναν με τίτλο: " Οι βρεφοφονιάδες
χτύπησαν πάλι!" δίνοντας τους, συνήθως, διψήφιους αριθμούς
των νεκρών και τραυματισμένων. Οι ελληνικές εφημερίδες της περιόδου,
κατά κανόνα, έδιναν τα νέα ως ένοπλη συμπλοκή μεταξύ Κούρδων και
Τούρκων, χωρίς να αναφέρονται βέβαια στα σφαγμένα γυναικόπαιδα.
Ο εμφύλιος αυτός πόλεμος ανάμεσα στους Κούρδους χωρικούς μέσα σε
ελάχιστα χρόνια δημιούργησε σαράντα χιλιάδες ένοπλους Κούρδους αγροφύλακες
που πολεμούσαν κατά των ανταρτών δίπλα στις κρατικές δυνάμεις καταστολής.
Αν αναλογιστεί κανείς πως ο αριθμός των ανταρτών του PKK δεν ξεπερνούσε
τις δέκα χιλιάδες, γίνεται αμέσως κατανοητό το μέγεθος των "προσκυνημένων".
Στο τέλος της δεκαετίας του '90, όταν η κουρδική ηγεσία κατάλαβε
πως η πολιτική της "φωτιάς και του τσεκουριού" εξαφάνισε
τα τρία τέταρτα των χωριών της περιοχής και ανάγκασε τα τρία τέταρτα
του πληθυσμού να μεταναστεύσουν έξω από τις κουρδικές περιοχές,
άρχισε ξαφνικά να ζητάει ειρηνική λύση και, αντί για ανεξάρτητο
Κουρδιστάν, που πάλευε ως τώρα, πολιτιστικά δικαιώματα στους Κούρδους
της Τουρκίας. Η Άγκυρα όμως δεν ήθελε απέναντί της τέτοια "αδερφίστικα"
λόγια. Σίγουρα θα νοσταλγούσε τους σκληροτράχηλους Κούρδους που
ξέραμε ως τότε «τους άντρες, τα παλικάρια!» Συμφέρον της εκείνη
τη στιγμή ήταν η διατήρηση της πολιτικής τής βίας, Οι λόγοι, πολλοί
και διάφοροι.
Πρώτον δεν είχε ακόμα ολοκληρώσει την εκκένωση της περιοχής. Από
τα 25 εκατομμύρια Κούρδους τα 20 ήταν σκορπισμένα σε διάφορες γωνιές
της Τουρκίας και του ολόκληρου του κόσμου ή κάποιοι είχαν τουρκέψει.
Παρ' όλα αυτά στην περιοχή ζούσαν ακόμα μερικά εκατομμύρια που δεν
είχαν μπει ακόμα στη γραμμή της Άγκυρας. Δεύτερον,
ο τουρκικός στρατός, μετά από είκοσι χρόνια πολέμου, είχε εκπαιδευτεί,
ήταν ετοιμοπόλεμος και διέθετε μια γενιά αξιωματικών που, από το
τελευταίο ανθυπολοχαγό ως τον αρχηγό του γενικού επιτελείου, είχαν
πολύχρονη πολεμική εμπειρία. Δεν υπήρχε λόγος τώρα που έμαθαν τη
τέχνη να την αφήσουν. Γι΄ αυτό άλλωστε, το 1999, ο αρχηγός των δυνάμεων
ξηράς ανακοίνωσε πως, αν επιτραπεί στον, όψιμο πια, ειρηνιστή Οτζαλάν
να παραμείνει στη Συρία, ο τουρκικός στρατός θα εισβάλλει στη γειτονική
αυτή χώρα. Ο τότε πρόεδρος Χαφέζ αλ Άσαντ, έδιωξε κακήν κακώς τον
φιλοξενούμενο «ειρηνιστή» που δεν ξαναβρήκε ζεστή αγκαλιά ούτε στη
Ρωσία, ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ιταλία. Κανένας βέβαια δεν αναρωτήθηκε
γιατί η Άγκυρα δεν απειλούσε τη Συρία με εισβολή τόσα χρόνια που
ο Οτζαλάν φώναζε «φωτιά και τσεκούρι» «ανεξαρτησία» και «όποιος
δεν είναι μαζί μας είναι εχθρός μας» ενώ, μόλις άρχισε να κελαηδεί
ειρηνικά, έσπευσε να τον βγάλει από τη μέση.
Τρίτον, οι ποταμοί Ευφράτης και Τίγρης διασχίζουν τη περιοχή κόβοντας
το τουρκικό Κουρδιστάν σε τρία κομμάτια. Οι υδάτινοι πόροι της περιοχής
είναι το σημαντικότερο οικονομικό αγαθό των επομένων αιώνων. Τα
αλυσιδωτά φράγματα που κατασκευάστηκαν στα δύο αυτά ποτάμια τα τελευταία
σαράντα χρόνια αποτελούν τεράστιες οικονομικές και γεωπολιτικές
επενδύσεις. Από τη μια κόβοντας σε τρεις φέτες την περιοχή περιορίζουν
και εμποδίζουν την άνετη μετακίνηση των ντόπιων, από ανατολή προς
δύση, θέτοντας υπό έλεγχο την οποιαδήποτε κίνηση. Από την άλλη καθιστούν
την περιοχή μια τεράστια δεξαμενή νερού για τις μελλοντικές ελλείψεις
στη Μέση Ανατολή. Αν σκεφτεί κανείς ότι αυτή τη στιγμή ένα λίτρο
εμφιαλωμένο νερό και ένα λίτρο βενζίνη πωλούνται στην αγορά περίπου
στην ίδια τιμή, μπορεί να φανταστεί τι θα σημαίνουν οι υδάτινοι
αυτοί πόροι σε τριάντα ή πενήντα χρόνια. Τέταρτον,
η περιοχή έχει ήδη γίνει κόμβος αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η σημασία της για την οικονομία της Τουρκίας αλλά και της ευρύτερης
περιοχής αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Για
όλους αυτούς τους λόγους η Άγκυρα άρχισε να εκκενώνει την περιοχή
από τους Κούρδους και δεν ήθελε με τίποτα να της δεθούν τα χέρια
από οποιαδήποτε φιλειρηνική προσπάθεια. Εξάλλου ούτε το PKK άντεξε
για πολύ καιρό στην γραμμή της φιλειρηνικής πολιτικής. Η βάση δεν
καταλάβαινε τέτοιες λεπτομέρειες. Γι' αυτούς που είχαν χάσει έτσι
κι αλλιώς τα πάντα, δεν υπήρχε καμία ελπίδα ύπαρξης σε συνθήκες
ειρηνικής και δημοκρατικής πάλης. Επέμεναν στη σκληρή γραμμή του
πολέμου και όταν ο Οτζαλάν, φυλακισμένος πια, κατάλαβε πως κάποιοι
άλλοι θα του πάρουν την οργάνωση μες από τα χέρια, επέστρεψε στην
παλιά πολιτική της φωτιάς και του τσεκουριού. Παρ' ό,τι οι οπαδοί
τού κινήματος κατάφεραν να στείλουν στην τουρκική Εθνοσυνέλευση
καμιά εικοσαριά βουλευτές ενώ το νόμιμο πολιτικό σκέλος του PKK
έχει κερδίσει τους περισσότερους δήμους της περιοχής, δεν παύει
η φάση αυτή να είναι το κύκνειο άσμα του κουρδικού εθνικισμού στην
περιοχή απέναντι στην αυξανόμενη δύναμη του ισλαμικού κόμματος του
Ερντογάν. Τελειώνοντας
ας σημειώσουμε πως τον περασμένο μήνα συνέβησαν συγχρόνως αρκετά
γεγονότα που δείχνουν την ειρωνεία του πράγματος. Αφενός, η Κρατική
Στατιστική Υπηρεσία της Τουρκίας ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της
τελευταίας απογραφής (2007), σύμφωνα με τα οποία στις 7 κουρδικές
πόλεις της περιοχής ο συνολικός αριθμός των κατοίκων δεν ξεπερνά
τα πέντε εκατομμύρια -ανάμεσα στα 70 εκατομμύρια του γενικού συνόλου.
Αν συνδυάσει κανείς τις –μόνον!- εννιακόσιες χιλιάδες ψήφους, από
τα 25 εκατομμύρια ψηφοφόρων Κουρδικής καταγωγής, που έλαβε στις
τελευταίες βουλευτικές εκλογές το πολιτικό σκέλος του PKK, (Κόμμα
της Δημοκρατικής Κοινωνίας - τουρκιστί DTP), σε όλη την επικράτεια,
τότε μπορεί να καταλάβει το μέγεθος της επιτυχίας του αρχικού προγραμματισμού
της Άγκυρας.
Το δεύτερο γεγονός που φιλοξενήθηκε στις διπλανές στήλες των τουρκικών
εφημερίδων, πλάι στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της απογραφής,
είναι μια σειρά συλλήψεις που έγιναν συντονισμένα σε δεκάδες πόλεις
της Τουρκίας. Η αστυνομική επιχείρηση ήταν μέρος μιας ευρύτερης
επιχείρησης, που διήρκεσε αρκετούς μήνες, ενάντια στους παρακρατικούς
που είχαν ξεπεράσει τα όρια. Ανάμεσα στους συλληφθέντες είναι εκείνος
ο γνωστός στους Έλληνες δικηγόρος που ξεφύτρωνε με κάθε ευκαιρία
μπροστά από το Πατριαρχείο και διαδήλωνε επικεφαλής μιας ομάδας
εξτρεμιστικών στοιχείων, η κόρη του μακαρίτη Τούρκου "πατριάρχη"
Παπά Ευτύμ, Σεβγκί (Αγάπη) χανούμ, και ο θρυλικός εν αποστρατεία
ταξίαρχος Βελί Κιουτσούκ που λέγεται πως ήταν ο ιδρυτής των ψευτοανταρτικών
και διαφόρων άλλων παρακρατικών ομάδων που αναφέραμε στην αρχή του
κειμένου μας. Η
ειρωνεία βέβαια δεν τελειώνει εδώ. Με την πολύτιμη υποστήριξη και
παροχή δορυφορικών πληροφοριών από τις Η.Π.Α. (στις οποίες έχουν
εναποθέσει όλες τους τις ελπίδες για ανεξαρτησία οι Κούρδοι όλων
των των χωρών) οι αεροπορικές δυνάμεις της Άγκυρας βομβαρδίζουν
τις κουρδικές αντάρτικες βάσεις στο ιρακινό Κουρδιστάν και στην
Τουρκία.
Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που διάφοροι Έλληνες βουλευτές
και πολιτειακοί παράγοντες επισκέπτονταν τους αντάρτες του PKK.
Μέσα στην ακραία ρομαντική ατμόσφαιρα του "βουνού" και
υπό τη σκιά του ευσεβούς πόθου της διάλυσης της Τουρκίας οι αντάρτες
ύψωναν τα ποτήρια λέγοντας: "Εσείς από τη Δύση και εμείς από
τα νοτιοανατολικά θα χτυπήσουμε και θα διαλύσουμε την Τουρκιά! Άντε
γεια μας και καλή λευτεριά!"Στα
πρωτοσέλιδα των ημερών, μαζί με τις ειδήσεις που αναφέραμε, φιγουράρει
χαμογελαστή και μια γνωστή φυσιογνωμία: Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας
που επισκέπτεται την Άγκυρα. Στην Αθήνα πάντως, οι πολυάριθμοι Κούρδοι,
οι οποίοι με κάθε ευκαιρία μαζεύονταν και διαδήλωναν μπροστά στη
τουρκική πρεσβεία - που τυχαίνει να βρίσκεται σε απόσταση μερικών
δεκάδων μέτρων από τη Ρηγίλλης- αυτή τη φορά ούτε που τόλμησαν να
εμφανιστούν.
"Τώρα πρέπει να γελάμε ή να κλαίμε;" που λένε κι οι Τούρκοι.
Tο
κουτόχορτο της Iστορίας
και αλίμονο σ' εκείνον που δεν το τρώει Aρχές
της δεκαετίας του '60 ήταν, κι εγώ επτά χρονών παιδί όλο κι όλο,
σε μια κωμόπολη στην ανατολική άκρη της Tουρκίας, εκεί όπου διασταυρώνονται
τα όρια Γεωργίας και Aρμενίας. Δεν μπορούσα να καταλάβω το λόγο
που, στους παιδικούς καυγάδες μας, όλοι έβριζαν τα παιδιά του θείου
μου "Aρμένη. Aρμένη!" Δεν καταλάβαινα επίσης γιατί οι
νεαροί μάγκες του διπλανού κουρδικού χωριού βρίσκονταν συνέχεια
σε διαμάχη με τους κουνιάδους του θείου μου. Άκουγα βέβαια καμιά
φορά, όταν κουβέντιαζαν οι γέροι του χωριού μεταξύ τους "ο
πατέρας της νύφης μας, ο κύριος Iσχάκ (Iσαάκ) αν και κάποτε ήταν
Aρμένιος έχει εξελιχθεί σε πολύ καλό μουσουλμάνο...". Kι αυτά
τα λόγια όμως δε μου έλεγαν τίποτα· καθισμένος αμέριμνα στα γόνατα
του τυφλού πια παππού μου περίμενα να τελειώσει την κουβέντα του
και να τον οδηγήσω στο σπίτι.
Πολλά χρόνια μετά, και με τη βοήθεια εκτεταμένης βιβλιογραφίας,
κατάλαβα πως οι "Tούρκοι" των χωριών της περιοχής εκείνης
ήταν εξισλαμισμένοι και εκ των υστέρων εκτουρκισμένοι Aρμένιοι,
Πόντιοι, Γεωργιανοί, Πέρσες, Kιρκάσιοι και άλλοι· κυρίως όμως, Aρμένιοι.
Tα θυμήθηκα όλα αυτά ξαναδιαβάζοντας τελευταία το βιβλίο του Xρήστου
Σαμουηλίδη Tο χρονικό του Kαρς (Eκδ. Γκοβόστη)·.κι ο συνειρμός που
μ' έσπρωξε να σημειώσω τούτα τα λόγια ήταν το θέμα της "αρμενικής
γενοκτονίας"
Πάνω στο ζήτημα αυτό ένα πράγμα δεν καταλαβαίνω· αν η Άγκυρα έλεγε
ένα απλό "culpa ottomana" και "εκφράζουμε τη βαθιά
μας λύπη...", το θέμα θα έκλεινε, τα σύνορα με την Aρμενία
θα άνοιγαν, θα ξεκινούσαν εμπορικές κ. ά συναλλαγές, θα άνθιζαν
οι περιοχές και στις δυο πλευρές των συνόρων. Στην Tουρκία δε θα
κόστιζαν τίποτα αυτά τα δυο ξερά λόγια "συγγνώμη και τελειώσαμε"!
Δεν έχανε τίποτα, κέρδιζε πολλά.
Προς το παρόν όμως η Άγκυρα δείχνει να αποποιείται αυτό κέρδος επιλέγοντας
τη ζημιά. Kαι όχι μόνο δεν θέλει να επανορθώσει τις τουρκοαρμενικές
σχέσεις, αλλά με την πολιτική που από την αρχή ακολουθεί μοιάζει
να επιζητεί τη διατήρηση, ίσως και την επιδείνωση, των κακών σχέσεών
της με την Aρμενία. H πολιτική αυτή εξάλλου έγινε και η αιτία, στις
τελευταίες εκλογές στην Aρμενία να επικρατήσουν οι σκληροπυρηνικοί.
Έτσι, τώρα πιά, κανείς δεν δέχεται μύγα στο σπαθί του.
Δεν είμαι απ' αυτούς που μονίμως ερμηνεύουν τη στάση της Άγκυρας
με τον κοινότοπο χαρακτηρισμό "τουρκική αδιαλλαξία". Aκόμα
κι αν υπάρχει αδιαλλαξία πιστεύω πως, κάθε φορά, προέρχεται από
έναν καλομελετημένο σκοπό.O σκοπός αυτός, που χαράζει την στάση
της Άγκυρας και στο θέμα του κυπριακού (βλ. προηγούμενα κείμενα
του ιδίου στο ANTI) είναι η διευθέτηση του κουρδικού ζητήματος.
Γνώμη μου είναι ότι, εδώ και τριάντα χρόνια, η Άγκυρα για να αποτρέψει
μια μελλοντική απόσχιση των Kούρδων προσπαθεί συστηματικά να εκτουρκίσει
την περιοχή. Δημιουργεί εμπόλεμη κατάσταση για να εκδιώξει τον κουρδικό
πληθυσμό, καταστρέφει χωριά, εκτελεί τους μετριοπαθείς Kούρδους
που πασχίζουν να ενημερώσουν την τουρκική κοινή γνώμη για τα τεκταινόμενα
στην περιοχή και διευκολύνει τους ακραίους Kούρδους που διψάνε για
τουρκικό αίμα. Έτσι συνεχίζεται ο πόλεμος, η στρατοκρατία και ο
τουρκικός εθνικισμός, με αποτέλεσμα να εξακολουθεί να ηγεμονεύει
το βαθύ κράτος.
Kάτι παρόμοιο, καθώς επίσης και συνδεδεμένο με το κουρδικό, είναι
και το τουρκοαρμενικό ζήτημα. Σήμερα, αν εξομαλύνονταν οι τουρκοαρμενικές
σχέσεις οι πρώτοι που θα επωφελούνταν είναι οι Kούρδοι της περιοχής,
για τον απλούστατο λόγο ότι όλα τα εδάφη που συνορεύουν με την Aρμενία
κατοικούνται κυρίως από Kούρδους. Όταν η Άγκυρα προσπαθεί πάσει
θυσία να εκκενώσει την περιοχή από τον κουρδικό πληθυσμό εφαρμόζοντας
οικονομικό εμπάργκο, πώς είναι δυνατόν να ανοίξει τα σύνορα με την
Aρμενία ώστε αυτοί οι ίδιοι Kούρδοι να επωφεληθούν και αρκετοί απ'
αυτούς να πλουτίσουν;
Eιρωνεία της ιστορίας· άλλη μια φορά οι Aρμένιοι πληρώνουν τα σπασμένα
των αρχόντων της Tουρκίας. Δυστυχώς όμως επίσης για άλλη μια φορά
οι Κούρδοι και Αρμένιοι ηγέτες, όχι μόνο δεν το βλέπουν αυτό, αλλά
στην πλειονότητά τους εφαρμόζουν κατά γράμμα τις εκάστοτε πολιτικές
που βολεύουν την Άγκυρα.
Nομίζω ότι γι' αυτό το λόγο άλλωστε το βαθύ κράτος της Άγκυρας εκτέλεσε
τον Aρμένιο δημοσιογράφο Xραντ Nτινκ. Eπειδή ουδέποτε ασχολήθηκε
με τη λυσσαλέα εκστρατεία της αρμενικής διασποράς και είχε επικεντρώσει
όλες του τις δυνάμεις στην εξομάλυνση των σχέσεων Aρμενίας και Tουρκίας
και στην ενημέρωση της τουρκικής κοινής γνώμης πάνω στο θέμα. Aν
και τώρα οι Aρμένιοι της διασποράς πίνουν νερό στ' όνομά του, όταν
ζούσε δεν τον θεωρούσαν και πολύ δικό τους. Kάποιοι μάλιστα απ'
αυτούς τον κατηγόρησαν κιόλας.
Oι Aγκυραίοι όμως δεν τρώνε κουτόχορτο. Προτιμούν να ταΐζουν τους
άλλους μ' αυτό. Kι όταν κάποιος δεν το τρώει του σερβίρουν να πιει
αίμα. Στα
Bαλκάνια δεν πλήττουμε ποτέ!«Aπό
πού αντλούν τη δύναμη και το θάρρος και είναι τόσο κάθετοι και αδιάλλακτοι
απέναντι στην Eλλάδα οι Σκοπιανοί;» Aυτή είναι η ερώτηση που κατά
καιρούς μου πετάει κατάμουτρα ο τουρκικός μου διάβολος που κάθεται
στον αριστερό μου ώμο και, τόσα χρόνια, δεν έχω καταφέρει να τον
πνίξω και να ησυχάσω.
«Aπό τη βαλκανική κουραδομαγκιά και ψευτοπαλικαριά. Aλλά εμείς δεν
τα μασάμε αυτά. Θα τους ρίξουμε τη βετάρα μας (veto) και θα καταλάβουν
τι εστί η φράση «η βαριά του τσολιά», μου ψιθυρίζει ο Mήτσος από
το δεξί μου ώμο. Και βέβαια αυτός, χαλαρός, πάει να αράξει σε καμιά
ταβέρνα της περιοχής με την παρέα του για χαβαλέ. Eγώ όμως τι να
πιστέψω τελικά; Tον Mήτσο ή τον διάβολο; Όπως κάθε διχασμένος αρχίζω
και ψάχνομαι.Σεπτέμβριος
2006. O πρέσβης της Tουρκίας στα Σκόπια, Tανέρ Kαράκας, δίνει δεξίωση
στην πρεσβεία μετά τις εκλογές στην ΠΓΔM. Aπό τη δεξίωση απουσιάζουν
ο πρόεδρος του τουρκικού μειονοτικού κόμματος της ΠΓΔM που συμμετέχει
στον κυβερνητικό συνασπισμό και ο τουρκικής καταγωγής βουλευτής
μέλος της κυβέρνησης. Δεν πιστεύει κανείς ότι ένα από τα λαμπρότερα
αστέρια του τουρκικού Yπουργείου Eξωτερικών που έχουν διοριστεί
σε βαλκανικές πρωτεύουσες, ξέχασε να προσκαλέσει την τουρκική μειονότητα
των Σκοπίων. Oι Σκοπιανοί όμως παίρνουν το μήνυμα. H Άγκυρα ξεκαθαρίζει,
για μια ακόμα φορά, πως δεν πρόκειται να παίξει με τη μειονότητα,
πως την έχει «γραμμένη» τελείως και πως την ενδιαφέρει κάτι περισσότερο
και πιο ουσιαστικό. Άλλωστε ήδη έχουν αρχίσει να πηγαινοέρχονται
Σκοπιανοί και Tούρκοι στρατιωτικοί, επιχειρηματίες, έμποροι, Σκοπιανοί
φοιτητές σπουδάζουν στα τουρκικά πανεπιστήμια, οι ευέλπιδες φεύγουν
κατά πακέτα για τη Σχολή Eυελπίδων της Άγκυρας, όπως και οι υποψήφιοι
πιλότοι τους για τη Σχολή Iκάρων της Σμύρνης. Yπογράφονται συμφωνίες
για οικονομική, πολιτιστική και στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Άγκυρας
και Σκοπίων. Oι Σκοπιανοί πίνουν νερό στο όνομα του Tούρκου πρέσβη,
ο οποίος εκπροσωπεί μία από τις πρώτες χώρες που τους αναγνώρισαν
ως Δημοκρατία της Mακεδονίας. Mέσα σ' ένα εχθρικό περιβάλλον, υπό
την ασφυκτική πίεση των Eλλήνων, με τεράστιες οικονομικές δυσκολίες,
το φιλικό χέρι της Άγκυρας είναι ανεκτίμητης αξίας και ανοίγει όλες
τις πόρτες. Ωραία όλα αυτά, όμως από την άλλη πλευρά υπάρχει η τουρκική
παροιμία που λέει: «Δεν δίνει(ς) νερό στο μερμήγκι που δεν πρόκειται
να πηδήξει(ς)».Και
τώρα η λογική εξέλιξη των πραγμάτων: Tα Σκόπια δεν μπαίνουν στη
στρατιωτική συμμαχία του NATO, διότι δεν το θέλει η Aθήνα. Δεν μπαίνουν
ούτε στην οικονομική συμμαχία της EE, διότι έχει κλείσει την πόρτα
η Aθήνα. Aισθάνονται την ανάγκη ισχυρής υποστήριξης για να μη διαλυθεί
η χώρα τους και ζητούν από τις HΠA να στείλουν μερικές δεκάδες χιλιάδες
στρατεύματα για την ενίσχυση τού σχεδόν ανύπαρκτου στρατού τους.
Oι HΠA απαντούν ότι ευχαρίστως θα τους έστελναν δυνάμεις αλλά δεν
τους περισσεύουν. H φιλενάδα Tουρκιά όμως έχει μπόλικα Mεμέτια που
ευχαρίστως θα μπορούσαν να μεσολαβήσουν, αν το θελήσουν οι «Mακεδόνες».
Kι ένα ανοιξιάτικο πρωινό εμφανίζονται τα Mεμετάκια στα βόρεια σύνορα
της Eλλάδας. Όχι για κακό. Aλίμονο! Όπως έλεγε κι ένας φίλος που
ξέρει από αυτά τα πράγματα: «η Tουρκία και η Eλλάδα είναι αδερφές».
Aπλούστατα έτσι παίζεται το παιχνίδι σε τούτη την άτιμη σκακιέρα.
Eξάλλου, εκατό χρόνια μετά τους Bαλκανικούς πολέμους, καιρός ήταν
να εμφανιστεί ο τουρκικός στρατός στα Bαλκάνια, τα παλιά του λημέρια.
Θυμάστε από το μάθημα της Ιστορίας την πρώτη εισβολή του Σουλεϊμάν
Πασά, γιου του Oθωμανού σουλτάνου Oρχάν, στη βαλκανική χερσόνησο;
Tο χίλια τριακόσια πενήντα κάτι ήταν, αν θυμάμαι καλά. Aφορμή στάθηκε
ένα σφάλμα των Βυζαντινών. Ο Σουλεϊμάν ισχυρίστηκε πως ήρθε να βοηθήσει
μία από τις δύο βυζαντινές οικογένειες που τσακώνονταν για το θρόνο
της αυτοκρατορίας. Οι Οθωμανοί προσκλήθηκαν ως χείρα βοηθείας κι
έμειναν εξακόσια χρονάκια. Τώρα θα μου πείτε, αν δεν επαναλαμβανόταν
η ιστορία, από τη μια θα μας έπνιγε η βαρεμάρα κι από την άλλη,
πώς θα φαινόταν ότι, πράγματι, οι Νεοέλληνες είναι γνήσια τέκνα
των Bυζαντινών; Έχετε απόλυτο δίκιο.Δεν
νομίζω πάντως ότι τα αστέρια του Yπουργείου Eξωτερικών της Tουρκίας
στάλθηκαν τυχαία στα μέρη αυτά. Eκτός από το αστέρι στην πρεσβεία
των Σκοπίων (Üsküp, στα τουρκικά) υπάρχει κι ένα άλλο αστέρι, που
διορίστηκε πρέσβης στο Kόσοβο. Ξέρετε όμως πού τοποθετήθηκε το λαμπρότερο
από όλα τα αστέρια της τουρκικής διπλωματίας; Eκείνος που υπηρετούσε
στο Iράκ ως ειδικός απεσταλμένος μέχρι πριν από λίγους μήνες και
συντόνιζε τις σχέσεις της Άγκυρας με Aμερικανούς, Iρακινούς και
Kούρδους του Iράκ; Ένας διπλωμάτης που τόσο καλά έκανε τη δουλειά
του ώστε μέσα σε τέσσερα χρόνια άλλαξε όλο το αρνητικό για την Άγκυρα
σκηνικό στην περιοχή, σε σημείο που ακόμα να μπαινοβγαίνει ο τουρκικός
στρατός για να διαλύσει τις βάσεις του PKK και να προετοιμάσει το
έδαφος για την μετά τους Aμερικανούς εποχή; Tοποθετήθηκε στην Aθήνα!
Tώρα πώς ερμηνεύεται το γεγονός, οι μεν να στέλνουν το νούμερο ούνο
στην Aθήνα, οι δε να πηγαίνουν στην Άγκυρα και να εκφωνούν ύμνους
στη μαντίλα για την οποία, ύστερα από μια βδομάδα, ο εισαγγελέας
του Aρείου Πάγου της Tουρκίας να κάνει μήνυση κατά του κυβερνώντος
κόμματος, με στόχο να δώσει τέλος στην πολιτική ζωή του κουμπάρου
των Aθηνών, δεν ξέρω. Ο διάβολος από τον αριστερό μου ώμο και ο
Mήτσος από τον δεξί, σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Άρτος
και θέαμα από τον Ερντογάν
Μετά τις ταπεινωτικές ήττες των Αμερικανών και Ισραηλινών στο Λίβανο,
στο Ιράκ και στη Γάζα, οι στρατηγοί της Άγκυρας θεωρούν τη Χαμάς,
τη Χεχμπολλάχ και τους Ιρακινούς αντιστασιακούς, δυνάμεις που πρέπει
να λαμβάνει κανείς υπόψη και να έχει σοβαρές σχέσεις μαζί τους.
Αυτή η αντίληψη βασίζεται επίσης στο γεγονός ότι αν και συνεργάσθηκαν
μερικώς κατά των ανταρτών του ΡΚΚ, οι Αμερικανο-ισραηλινοί έκαναν
ό,τι μπορούσαν για να δημιουργηθεί ένα δεύτερο Ισραήλ στην περιοχή,
με τους Ταλαμπανί και Μπαρζανί, παρά τις αντίθετες απόψεις Τουρκίας,
Συρίας, Ιράν και Ιρακινών αντιστασιακών. Οι δυνάμεις που αντιστάθηκαν
στους αμερικανο-ισραηλινούς πολιτικούς αυτή τη στιγμή έχουν το πάνω
χέρι στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων της Χεζμπολλάχ και της Χαμάς.
Αμέσως μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ, οι Ιρακινοί
αντιστασιακοί που θα πάρουν την εξουσία, θα κρεμάσουν τον Ταλαμπανί
ανάποδα σε μια κολόνα της Ιρακινής ΔΕΗ και μάλλον θα δούμε τον Μπαρζανί,
όπως και τον πατέρα του, πρόσφυγα στις ΗΠΑ. Ο εκνευρισμός των Ισραηλινών
φάνηκε καθαρά στην πρόσφατη συνεδρίαση του Νταβός. Ο Σιμόν Πέρες
κι ο Ερντογάν είχαν φραστική διαμάχη, στον Ερντογάν δεν επέτρεψαν
να απαντήσει, λόγω «έλλειψης χρόνου», και ο Ταγίπ έφυγε από την
αίθουσα αφού πρώτα τους τα είπε χοντρά. Η συμβολική σημασία της
κίνησης ήταν μεγάλη. Επί τόπου, από την Ινδονησία ως την φρεσκοβομβαρδισμένη
Γάζα, έγινε ήρωας. Αυτή τη στιγμή ο Ερντογάν, που είναι κάτι σαν
Μπαράκ Ομπάμα των Αράβων, για τον τουρκικό στρατό είναι το καλύτερο
παιδί. Οι ελληνοευρωπαϊκού τύπου αναλύσεις περί συγκρούσεων με το
στρατό κλπ. είναι καθαρά προϊόντα φαντασίας.
Η δίκη Εργκενεκόν είναι μια εσωτερική εκκαθάριση στους κόλπους του
παρακράτους που ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές του
υποχρεώσεις.
Η παλιά αποστολή του παρακράτους, που ήταν η εκκένωση του Κουρδιστάν,
τελείωσε με επιτυχία⋅ μόνο 3-4 εκατομμύρια Κούρδοι έμειναν στην
περιοχή και αυτούς το καθεστώς τους θέλει πια εκεί. Οι μισοί απ'
αυτούς άλλωστε δηλώνουν «κουρδότουρκοι»! Οι άλλοι μισοί πρέπει να
παραμείνουν σκληροπυρηνικοί και να εξακολουθήσουν να πολεμούν ενάντια
στον τουρκικό στρατό ώστε να συνεχίσουν να εκπαιδεύονται οι Τούρκοι
αξιωματικοί και φαντάροι. Ύστερα απ' όλα αυτά, από την παλιά φουρνιά
των παρακρατικών όποιος έχει νταραβέρια με Αμερικάνους, Ισραηλινούς,
χρήματα και ηρωίνη τη στιγμή αυτή βρίσκεται στην φυλακή. Το νούμερο
'ένα' πράκτορας των Ισραηλινών, ονόματι Τ. Οζκάν, που εμφανίστηκε
στον Καναδά, είναι μια ένδειξη. Ο τύπος, χωρίς καμία γνώση ή εκπαίδευση
πάνω στην εβραϊκή γλώσσα και θρησκεία, έφτασε να γίνει ... καντηλανάφτης
στη συναγωγή για να εξασφαλίσει άσυλο. Ξέρει πολλά για το Εργκενεκόν,
την παλιά του συμμορία, και τα ομολογεί. Εννοείται βέβαια πως η
θέση του στο Εργκενεκόν δεν του επιτρέπει να γνωρίζει τα πάντα.
Απλώς διαβάζει τους φακέλους που του δίνει η Μosad (μπορεί και η
ΜΙΤ). Η Mosad είναι τόσο πανικοβλημένη και τόσο τσαντισμένη με όλα
αυτά, που τα ρίχνει όλα στο τραπέζι χωρίς να υπολογίσει τίποτα.
Οι Ισραηλινοί έχουν χάσει την ψυχραιμία τους. Εκτός από τα πυρηνικά
όπλα και τους Αμερικάνους δεν τους έχει απομείνει τίποτα. Και οι
Ισραηλινοί ξέρουν πολύ καλά ότι ακόμα και αυτή η πυρηνική απειλή
δεν πρόκειται να σταματήσει τους Αραβο-μουσουλμάνους (Ιράν, Τουρκία
και Άραβες). Σήμερα - αύριο το Ιράν θα είναι πυρηνική δύναμη, ενώ
η Άγκυρα μάλλον είναι ήδη. Πριν από μερικούς μήνες βρέθηκαν σκοτωμένοι
με κομμένα τα χέρια Τούρκοι επιστήμονες που δούλευαν σε κάποια τουρκο-ισραηλινο-αμερικάνικα
στρατιωτικά ερευνητικά προγράμματα. Πιθανόν επί χρόνια έκλεβαν διάφορες
σημαντικές πληροφορίες και η MOSAD - CIA όταν το κατάλαβαν τους
τιμώρησαν παραδειγματικά: «Στους κλέφτες κόβουμε το χέρι».Η
φιλολογία ότι «οι Εργκενεκοντζίδες ήθελαν συμμαχία με το Ιράν και
με τους Ρώσους» είναι αλήθεια. Απλώς πρόκειται για κανόνα, - τον
είχε διατυπώσει με τον πιο επιτυχημένο τρόπο ο νομάρχης της Κωνσταντινούπολης
στη δεκαετία του 60: «Αν ο κομμουνισμός χρειάζεται στην Τουρκία,
θα τον φέρει το κράτος. Αυτοί οι φοιτητές τι θέλουν στους δρόμους;!».
O Τούρκος χαμηλόβαθμος αξιωματικός όταν πολεμούσε ενάντια στους
Κούρδους, έβλεπε την υποκρισία των Ισραηλινών και των Αμερικανών
απέναντι στη χώρα του, και σαφώς επηρεάσθηκε. Το Ιράν βομβάρδιζε
τους αντάρτες του ΡΚΚ και το Ισραήλ τους εκπαίδευε, τους έδινε εκρηκτικά
κ.ά. Βέβαια αυτό το γνώριζαν και οι ανώτεροι αξιωματικοί της Άγκυρας,
όμως είναι οι μικροί που έχουν συνήθως ηρωική προσέγγιση στα πράγματα.
Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους ήρωες, έτσι κι αλλιώς. Σήμερα
θα μείνουν μέσα κι αύριο θα βγουν. Κάποιοι μάλιστα απ' αυτούς θα
είναι οι μελλοντικοί πολιτικοί της Τουρκίας. Κι ο Ερντογάν έμεινε
κάποτε στη φυλακή κι όταν κατάλαβε ποιος κυβερνά τη χώρα και ποιος
έχει την πραγματική εξουσία, συμβιβάστηκε, ζήτησε από τους στρατηγούς,
τους μεγάλους αδερφούς, ένα ρόλο και τον πήρε. Και τώρα όπως είπαμε,
είναι το καλύτερο παιδί. Αυτή
τη στιγμή οι Κούρδοι που κάθονται μπροστά στο ΤRΤ 6 (κουρδικό κανάλι
της τουρκικής τηλεόρασης που άρχισε να εκπέμπει πριν από ένα μήνα),
με μεγάλη ευχαρίστηση βλέπουν στις ειδήσεις τις φάτσες των φυλακισμένων
από τον «Ερντογάν» παρακρατικών, οι οποίοι εδώ και δεκαετίες σκότωναν,
βασάνιζαν και ξερίζωναν τους Κούρδους.
«Ούτε PKK, ούτε κανένας άλλος. Ο Ερντογάν μας έσωσε, είναι δικός
μας! Να, βλέπετε; Όλους τους εχθρούς μας τους έβαλε στη φυλακή»
- ισχυρίζονται οι περισσότεροι περνώντας με ευκολία στο επόμενο
θέμα του καναλιού, μια εκπομπή που φιλοξενεί ίσως κάποιον γνωστό
Κούρδο τραγουδιστή που, μέχρι πρότινος, όποιος αγόραζε τα CD του
έμπαινε φυλακή. Στα ψυχαγωγικά μάλιστα δίνουν και λεπτομέρειες για
την κοινωνική, ερωτική και καλλιτεχνική ζωή γνωστών Κούρδων, συμπεριλαμβανομένων
και καλλιτέχνιδων. Και τον ερχόμενο Μάρτη στις δημοτικές εκλογές
θα σαρώσει το κόμμα του Ερντογάν στο Κουρδιστάν, να είστε σίγουροι.
Εδώ, για να πούμε και του στραβού το δίκιο, ο Ερντογάν είναι τόσο
ισλαμιστής, όσο σοσιαλιστής ήταν κι ο Αντρέας. Και προφανώς δεν
θέλει ισλαμικό νόμο ούτε ισλαμικό καθεστώς. Εξάλλου, απαιτεί και
το «ισλαμικό κεφάλαιο» το μερίδιό του στην αγορά. Κατά το ήμισυ
το έχει πάρει. Θα πάρει και το υπόλοιπο. Ακολουθούν και νέα τζάκια.
Τι ζιβάγκο, τι μαντίλα! Φιγούρα να κάνουμε! Ποιoν
δεν πληγώνει η Ελλάδα;Κοντεύω
να κλείσω τρεις δεκαετίες του εν Ελλάδι βίου μου και ο χειρισμός
των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής από την αγαπημένη μου αυτή
χώρα εξακολουθεί να μου θυμίζει ένα ανέκδοτο του Χότζα. Σύμφωνα
λοιπόν με αυτό, μια αυγουστιάτικη μέρα ο Χότζας ξεκινά για το δάσος
να κόψει ξύλα. Η γυναίκα του κόβει τρία καρπούζια από το μποστάνι
τους και του τα βάζει στο ταγάρι να τα φάει και να δροσιστεί. Φτάνει
ο Χότζας στο δάσος, δουλεύει μερικές ώρες, κουράζεται, διψάει και
αποφασίζει να κάτσει να ξεκουραστεί, να φάει και κανένα καρπουζάκι.
Ανοίγει το ταγάρι, βγάζει ένα καρπούζι, το κόβει με λαχτάρα, αλλά
το καρπούζι βγαίνει ... μάπα. Το πετάει κι αρπάζει το δεύτερο. Το
κόβει, κολοκύθι κι αυτό. Το πετάει κι αυτό ελπίζοντας πως θα δροσιστεί
με το τρίτο. Όμως χάνεται και η τελευταία του ελπίδα καθώς κι αυτό
το καρπούζι ήταν άγουρο και άσπρο μέσα. Θυμώνει ο Χότζας, βρίζει
τη γυναίκα του που διάλεξε τα καρπούζια και ψάχνει το παγούρι του
να πει τουλάχιστον λίγο νεράκι. Και τότε καταλαβαίνει πως, με την
χαρά των καρπουζιών, ξέχασε το παγούρι του στο σπίτι. Από το θυμό
γίνεται ...Τούρκος ο Χότζας. Σηκώνεται, κατουράει πάνω στα κομμάτια
από τα καρπούζια και, μπαϊλντισμένος, ξαπλώνει να πάρει έναν υπνάκο.
Ότεν ξυπνάει, ύστερα από καμιά ώρα, ο ήλιος έχει σκαρφαλώσει στην
κορυφή του ουρανού, η ζέστη είναι αφόρητη και η δίψα τον τρελαίνει.
Κοιτάζει αριστερά, κοιτάζει δεξιά, δεν βλέπει τίποτα που θα μπορούσε
να τον ξεδιψάσει. Απελπισμένος, πηγαίνει προς τα πεταμένα καρπούζια,
παίρνει ένα κομμάτι στο χέρι, «λοιπόν σ' αυτό το κομμάτι δεν φαίνεται
να έχει πέσει πολύ κάτουρο» λέει και το τρώει. Τι να κάνει όμως
ένα κομμάτι καρπούζι σε τέτοια δίψα; Σκύβει, παίρνει ένα άλλο «κι
αυτό καθαρό φαίνεται» μονολογεί και το τρώει με βουλιμία. Έτσι κατεβάζει
όλα τα κομμάτια από τα καρπούζια και, ξεδιψασμένος πια, πιάνει πάλι
το τσεκούρι. Δυστυχώς
όμως η διεθνής πολιτική σκηνή δεν προσφέρει τέτοιες διεξόδους, είναι
ανελέητη. Όταν ξυπνάμε, ποτέ δεν βρίσκουμε τις κατουρημένες (πολλές
φορές και χεσμένες από λάθος χειρισμούς μας) προσφορές. Γιατί στον
κόσμο των διεθνών σχέσεων πάντα υπάρχει και ο γάιδαρος του Χότζα
που τρώει τα πεταμένα καρπούζια όταν εκείνος κοιμάται.
Βλέποντας τις ειδήσεις γύρω από το Σκοπιανό, θυμήθηκα πάλι τον Χότζα
και τα κατουρημένα καρπούζια, καθώς και την ελληνική παροιμία «στερνή
μου γνώση να σ' είχα πρώτα».Άρον,
άρον κρεμάστε αυτόν!Mια
συνολική θεώρηση των γεγονότων στο Iράκ κατά τους τελευταίους μήνες
αφήνει την εντύπωση ότι ανάμεσα στις εμπλεκόμενες δυνάμεις όλο και
ωριμάζει η απόφαση για τη δημιουργία δύο -και όχι τριών- νέων κρατών
στα, ως σήμερα, Iρακινά εδάφη. Kαι προς αυτόν τον τελικό στόχο κινούνται
οι άμεσα ενδιαφερόμενες δυνάμεις -Σιίτες και Σουνίτες του Iράκ,
HΠA και Iράν- ώστε με τις κατάλληλες κινήσεις η καθεμιά να φτάσει
στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Eξάλλου, οι περιφερειακές δυνάμεις, Tουρκία,
Συρία και διάφορα αραβικά κράτη της περιοχής, φαίνεται να μην έχουν
αντίρρηση γι' αυτή την επαναδιαμόρφωση της χώρας. H τελευταία εμπλεκόμενη
δύναμη στην οποία δεν αναφερθήκαμε ακόμα, οι Kούρδοι, είναι πια
μη υπολογίσιμοι. Aυτοί, ως παλιοί συνεργάτες των Aμερικανών και
όψιμοι συνεργάτες της κλάψας και του φόβου, έχασαν κάθε διαπραγματευτική
δύναμη, καθώς οι HΠA προσπαθούν πλέον να βγουν από το βάλτο του
Iράκ αναζητώντας στηρίγματα στις άλλες δυνάμεις της περιοχής εγκαταλείποντας
τους Kούρδους στη μοίρα τους. Άλλωστε επειδή και οι ίδιοι διαβλέπουν
τα δεινά που τους περιμένουν, καταφεύγουν σε διάφορες αναποτελεσματικές
κινήσεις, αδυνατώντας να αλλάξουν τη ροή των πραγμάτων.
Mια από αυτές ήταν η προσπάθεια να αποτρέψουν την εκτέλεση του Σαντάμ,
δεδομένου ότι δεν τους συνέφερε πολιτικά, καθώς θα θέριευε το μίσος
των σουνιτών συμπατριωτών τους γι' αυτούς, προσπάθεια που φυσικά
απέτυχε· ενώ ο ένας από τους δύο βασικούς Kούρδους ηγέτες και πρόεδρος
του Iράκ Tζελάλ Tαλαμπανί αρνήθηκε να υπογράψει το εκτελεστικό διάταγμα,
ο σιίτης πρωθυπουργός -παρανόμως- το υπέγραψε.
Άλλη ένδειξη της απελπισίας και του φόβου των Kούρδων αποτελεί το
τελευταίο άρθρο (Washington Post, 20-12-2006) του Mασρούρ Mπαρζάνι
που ανήκει στην επιφανέστερη ηγετική οικογένεια των Kούρδων του
Iράκ και είναι επικεφαλής της Yπηρεσίας Δημόσιας Tάξης και Πληροφοριών
του ιρακινού Kουρδιστάν, ενώ κατέχει και σημαντικό πόστο στο Δημοκρατικό
κόμμα του Kουρδιστάν. Mέσα από το άρθρο αυτό, ο Mπαρζάνι καλεί ή
μάλλον παρακαλεί τους Aμερικανούς να μην πουλήσουν για τρίτη φορά
τους Kούρδους· από το άρθρο εύλογα συμπεραίνει κανείς πως αν δεν
υπήρχε πιθανότητα ξεπουλήματος δεν θα έγραφε ένα τέτοιο κείμενο
ο αρχηγός των κουρδικών μυστικών υπηρεσιών. Όπως ο ίδιος αναφέρει
η πρώτη φορά που οι Aμερικανοί τους "πούλησαν" ήταν το
1975, η δεύτερη το 1991. Oι Kούρδοι, και στις δύο αυτές περιπτώσεις,
όπως άλλωστε και στην τρίτη, το 2004, είχαν την απόλυτη σιγουριά
ότι θα κέρδιζαν την ανεξαρτησία τους με τη υποστήριξη των Aμερικανών.
Πλήρωσαν την ήττα με αίμα. Aν και το "δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός
σοφού", το "τρις εξαμαρτείν" τρισχειρότερο και τώρα
οι Kούρδοι ηγέτες περιμένουν το μοιραίο.
Στο αρχικό σχέδιο των Aμερικανών προβλεπόταν ο σχηματισμός ενός
ανεξάρτητου Kουρδικού κράτους στο B. Iράκ μετά την ανατροπή του
Σαντάμ. Στην ουσία το κράτος αυτό υπήρχε de facto από το 1991, όταν
τελείωσε ο πόλεμος του Kόλπου και ο Σαντάμ έχασε πια τον έλεγχο
του B. Iράκ. Tην de jure ανακήρυξη εμπόδιζε μόνο η αντίρρηση της
Tουρκίας, του Iράν και της Συρίας που δεν ήθελαν στα σύνορά τους
το κακό παράδειγμα για τους δικούς τους Kούρδους. Γι' αυτό το λόγο,
βασικά, η Άγκυρα δεν συμμετείχε στον πόλεμο κατά του Iράκ ενώ οι
δύο άλλες γειτονικές χώρες, Συρία και Iράν, βοήθησαν τους Iρακινούς
αντάρτες να εξαντλήσουν τις αμερικανικές δυνάμεις και αυτές των
συμμάχων τους. Όπως πλέον όλοι αναγνωρίζουν, ακόμα και ο ίδιος ο
Mπους, αυτοί που κερδίζουν είναι οι αντιστεκόμενοι ντόπιοι κι εκείνοι
που χάνουν είναι οι κατακτητές και οι Kούρδοι συνεργάτες τους. Eξάλλου
η έκθεση Baker-Hamilton έδειξε πως η Washington αναγκάζεται να δεχθεί
τους όρους του Iράν, της Tουρκίας και της Συρίας.
Tο Iράν και οι ομόδοξοί του σιίτες του Iράκ ήθελαν πάση θυσία το
κεφάλι του Σαντάμ επί πίνακι. Γι' αυτούς έχει συμβολική σημασία
εφόσον αποτελεί ένδειξη ειλικρίνειας, από πλευράς Aμερικανών, σε
ενδεχόμενη μελλοντική τους συνεργασία. Mην ξεχνάμε πόσο τους ταλαιπώρησε
αυτό το κεφάλι επί τριανταπέντε συναπτά έτη. Έτσι, ως σύγχρονες
Σαλώμες κατόρθωσαν και το πήραν σε "ασημένιο δίσκο", ένδειξη
καλής θέλησης των Aμερικανών την παραμονή τής Eορτής της Θυσίας,
δηλαδή του, κατά κάποιο τρόπο, μουσουλμανικού Πάσχα. Nα σημειωθεί
ότι ο Kούρδος πρόεδρος του δικαστηρίου και ένας Kούρδος μέλος του
διαφώνησαν με την απόφαση εκτέλεσης, απόφαση που έμελλε να καθαγιάσει
το κομμένο κεφάλι· ποιός όμως τους δίνει σημασία;
O Σαντάμ δεν καταδικάστηκε καν για τα εγκλήματά του κατά των Kούρδων·
η καταδίκη του αφορούσε την εκτέλεση μιας ομάδας σιιτών. Tο κέρδος
λοιπόν των σιιτών είναι διπλό· αφενός εξαγριώνουν τους σουνίτες
στρέφοντάς τους κατά των Aμερικανών και των Kούρδων και αφετέρου
αποδεικνύονται ρυθμιστές στην εξέλιξη των πραγμάτων. Kαι μολονότι
κάποιες σιιτικές ομάδες, όπως του Mουκτάδα αλ Σαντρ στο ξεκίνημα
του πολέμου, αντιστάθηκαν στην εισβολή, κατόπιν όλες οι ομάδες των
σιιτών συντόνισαν τις δυνάμεις τους στον κοινό σκοπό, την ίδρυση
του μελλοντικού τους κράτους, πολλές μάλιστα από τις δυνάμεις αυτές
δεν δίστασαν να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις των Aμερικανών κατά
των σουνιτών. Στο τέλος αυτού του εμφυλίου πολέμου, αν οι σιίτες
καταφέρουν να κάμψουν και την αντίσταση των σουνιτών που καθημερινά
τους ανατινάζουν στον αέρα, θα έχουν ένα δικό τους κράτος στο N.
Iράκ που, σημειωτέον, θα συνορεύει με τον τόσο ένθερμο υποστηρικτή
τους, το Iράν.
Aπό την άλλη πλευρά οι σουνίτες του B. Iράκ, που συνορεύει με Tουρκία,
Iράν και Συρία, θα έχουν το δικό τους κράτος. Oι Kούρδοι της περιοχής
θα είναι πολύ τυχεροί αν, ξεπερνώντας τα προβλήματα της περιόδου
αυτής με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, κατορθώσουν να ενταχθούν
στο σώμα του καινούργιου κράτους ως μειονότητα με κάποια διακαιώματα.
Tο πιθανότερο όμως είναι ότι θα πληρώσουν ακριβά τη συνεργασία τους
με τους κατακτητές, δεδομένου ότι δεν έχουν την υποστήριξη ή προστασία
καμιάς χώρας της περιοχής. Eπιπλέον αναμένονται και οι κινήσεις
της "βόρειας απειλής"· η Άγκυρα, έχοντας τοποθετήσει 250.000
στρατιώτες στα σύνορα, ετοιμάζεται για νέο χτύπημα των βάσεων του
PKK μέσα στα ιρανικά εδάφη. O Aμερικανός και ο Tούρκος συντονιστής
του "αντιτρομοκρατικού αγώνα" που ανέλαβαν τα καθήκοντά
τους πριν από μερικούς μήνες, φαίνεται πως έχουν καταφέρει να δοθεί
στην Άγκυρα το πράσινο φως για προσωρινή εισβολή στο βορειότερο
τμήμα του B. Iράκ. Aπό τότε που ο αμερικανικός στρατός μπήκε στο
Iράκ, η Άγκυρα δεν είχε την ευκαιρία να εισβάλει στο B. Iράκ. Kαιρός
ήταν!
Tον "παλιό καλό καιρό", κάθε φορά που η Άγκυρα πραγματοποιούσε
μια στρατιωτική επιχείρηση, δεν παρέμενε στα εδάφη του Iράκ· ύστερα
από λίγο τα μάζευε κι έφευγε. Aυτή τη φορά όμως από τις ενδιαφερόμενες
δυνάμεις καμία δεν έχει τη βούληση να εξαναγκάσει την Άγκυρα να
αποσυρθεί ύστερα από μια εισβολή.
Oι Aμερικανοί, από το να στρογγυλοκαθίσει στην περιοχή το Iράν ή
η Συρία, σαφώς προτιμούν την Άγκυρα. Oι Iρακινοί πολεμιστές πάλι,
που κάνουν τον αμερικανικό στρατό να φτύνει αίμα καθημερινά, ξέρουν
πολύ καλά πως, αν η Tουρκία δεν έσπαγε διαρκώς τον "τσαμπουκά"
των Kούρδων, τη στιγμή αυτή θα είχε ήδη ιδρυθεί ανεξάρτητο Kουρδιστάν.
Άρα, προς το παρόν, ο βόρειος γείτονας τους βολεύει. Mε τα τελευταία
στοιχεία, που δεν τόλμησε καν να αποκαλύψει ο Σιίτης πρόεδρος της
δίκης του Σαντάμ, η συνεργασία της Άγκυρας με το παλαιό ιρακινό
καθεστώς με σκοπό την καταστολή των κουρδικών εξεγέρσεων είναι αποδεδειγμένη.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος αυτή η αραβοτουρκική συμμαχία κατά των
Kούρδων να μη συνεχιστεί και, τώρα μάλιστα, υπό το συντονισμό της
Άγκυρας. Φαίνεται πως η εμπιστοσύνη των αντιαμερικανών Aράβων απέναντι
στην Άγκυρα είναι πλήρης.
Aπό την άλλη πλευρά, το Iράν και η Συρία, έτσι κι αλλιώς, εδώ και
καιρό συνεργάζονται με την Tουρκία στο θέμα της καταστολής των "αμερικανόφιλων"
Kούρδων. Tο Iράν, τους τελευταίους μήνες, έχει παραδώσει στην Άγκυρα
δεκάδες στελέχη του κουρδικού κινήματος PKK και έχει διενεργήσει
άπειρες αεροπορικές επιθέσεις κατά των κουρδικών θέσεων στα σύνορά
του με το Iράκ. H Συρία πάλι, από την εποχή της εκδίωξης του Oτζαλάν
από τη βίλα της Δαμασκού, συνεργάζεται στενά με την Άγκυρα στην
αντικουρδική της πολιτική, γνωρίζοντας πολύ καλά πως, αν θέλει να
σώσει το τομάρι της, δεν πρέπει να "περπατήσει" η πολιτική
της νέας παγκόσμιας τάξης στη Mέση Aνατολή.
Aπό τα κράτη της περιοχής μόνο το Iσραήλ υποστήριζε τους νεοπαγκοσμιοταξιακούς
Kούρδους, με την ελπίδα να γίνει το Kουρδιστάν προτεκτοράτο-σύμμαχος
του Tελαβίβ και της Washington. Όμως, υπό τις παρούσες συνθήκες,
μαζί με το αμερικάνικο όνειρο πάει περίπατο και τούτο το σχέδιο,
καθώς το Tελαβίβ ύστερα από το ξύλο που έφαγε στο Λίβανο, κάθεται
ακόμα στη γωνία με την ουρά μαζεμένη.
Όσον αφορά, τέλος, τον κουρδικό λαό, ή τουλάχιστον τα συντηρητικά
και πιστά στη θρησκεία κοινωνικά στρώματα που αποτελούν την πλειοψηφία,
δε συμμερίστηκε ποτέ τον φιλοαμερικανισμό των ηγετών του. Iδιαίτερα
τώρα που το όνειρο ενός κουρδικού κράτους υπό την αμερικανοϊσραηλινή
αιγίδα απομακρύνεται, η ανησυχία για το μέλλον αυξάνει, ενώ η στροφή
προς τον ισλαμικό λόγο όλο και μεγαλώνει. Aμφιβάλλω όμως αν ο Aλλάχ
θα ασχοληθεί μαζί τους. Aπ' όσα ξέρω, δεν έχει καλή φήμη ως βοηθός
των απερίσκεπτων ηττημένων.Εσέκ
σικσίν, στα ΚυπριακάΉταν
το 1977. Στο Πολυτεχνείο της Άγκυρας μια ομάδα καραμαρξιστών φοιτητών
κουβεντιάζαμε πάλι στο cafe της σχολής διάφορα ιδεολογικά θέματα.
Αν θυμάμαι καλά μιλούσαμε για την αναζήτηση μιας εναλλακτικής μορφής
σοσιαλισμού που δεν θα δανειζόταν όλη την υποδομή της κοινωνίας
από τον καπιταλισμό. Γνωστά πράγματα. Σε μια στιγμή κάποιος ισχυρίστηκε
ότι ένας καπιταλιστής δεν μπορεί να είναι και κομμουνιστής. Ο Ρωμιός
Άκης (Akίs τον λέγαμε, τονίζοντας το ι, που σημαίνει «ηχώ» στα τουρκικά),
βαριεστημένος από τις βαρύγδουπες αναλύσεις, το γύρισε στό αστείο.
«Να ρε, ρωτήστε εκείνους εκεί να σας πουν για τον μεγαλύτερό τους
αδερφό και θα καταλάβετε πώς μπορεί να είναι ένα καπιταλιστικό κομμουνιστικό
κόμμα!»
Μας έδειχνε μια παρέα Τουρκοκυπρίων δυο τραπέζια παραπέρα. Τον κοιτάξαμε
με απορία, καθώς τότε δεν υπήρχε ούτε το λαμπρό παράδειγμα του κομμουνιστικού
καπιταλισμού της Κίνας, ούτε αυτό του Βιετνάμ. Σ' αυτές τις χώρες
επικρατούσαν ακόμα έννοιες όπως αντιιμπεριαλισμός και τα συναφή.
Ο Άκης τους φωνάζει στα ελληνικά. Εκείνοι σηκώνονται, πλησιάζουν,
τους κάνουμε χώρο, κάθονται και συστήνονται. Τον ένα τον θυμάμαι.
Ταλάτ λεγόταν. Ο Άκης συνέχισε να τους μιλάει στα ελληνικά, όμως
αυτή τη φορά τον καταλάβαμε: «Τι κάνετε ρε τσιμπούκ ογλάνια των
ρεβιζιονιστών;»( Revizyonistlerin çubuk oglani: μια λέξη διεθνής,
δυο τουρκικές). Βρίστηκαν για λίγα λεπτά, πάλι στα ελληνικά. Αργότερα
μάθαμε πως οι βρισιές είναι ένας προσφιλής και φιλικός τρόπος χαιρετισμού
στα ρωμαίικα. Διψασμένοι για γνώση νεαροί τότε, τους ρωτήσαμε τι
σημαίνουν όλα αυτά και, μαθαίνοντας την προστακτική της παθητικής
διάθεσης του ρήματος «γαμώ» στο β' ενικό πρόσωπο, και την προσφώνηση
προς τον αυνανιστή, εισαχθήκαμε στην ελληνική γλώσσα.
Πέρα από την ελληνική γραμματική, αυτό που θυμάμαι ήταν ο μεγάλος
σεβασμός των τουρκοκυπρίων κομμουνιστών προς το ΑΚΕΛ. Ακόμα και
για εκείνους που θεωρούσαν τους Σοβιετικούς ρεβιζιονιστές, το ΑΚΕΛ
ήταν κάτι διαφορετικό. Τον Ταλάτ τον είδα μετά από χρόνια στις εφημερίδες.
Ποιος ξέρει; Μπορεί και να ήταν ένας άλλος Κυπριοκομμουνιστής Ταλάτ
που με έναν περίεργο συνειρμό ταυτίστηκε με τον δικό μου Ταλάτ.
Όπως και νά 'ναι, οι Τουρκοκύπριοι κομμουνιστές που είχαν μόνον
μερικές μονάδες τοις εκατό δύναμη ανάμεσα στους δικούς τους, έβλεπαν
όντως το ΑΚΕΛ σαν μεγαλύτερό τους αδερφό. Η υπακοή τους στο κόμμα
αυτό ήταν εντυπωσιακή. Στην πολιτική που ακολουθούσαν στην τουρκοκυπριακή
πλευρά, οι κομμουνιστές είχαν πάντα τη σύμφωνη γνώμη -πολλές φορές
και την καθοδήγηση- του ΑΚΕΛ. Η μεγάλη εκλογική νίκη των τουρκοκυπρίων
αριστερών, που για πρώτη φορά πέτυχαν διψήφιο αριθμό στο ποσοστό
τους, είχε σύνθημα την επανένωση με τους Ελληνοκυπρίους και με την
Ευρώπη, κάτι που κανείς εκτός από αυτούς δεν ξεστόμιζε τότε στην
τουρκοκυπριακή πλευρά. Έτσι, όταν ετοιμαζόταν το Σχέδιο Ανάν, ο
«μικρός αδερφός» CTP (Δημοκρατικό Τουρκικό Κόμμα) πίστευε πως, τώρα
που άρχισε να μεγαλώνει και συμμετέχει στην κυβέρνηση του τουρκομαχαλά,
θα τολμήσει επιτέλους και ο «μεγάλος αδερφός» να κάνει στα ρωμαίικα
όσα επί χρόνια υποστήριζε.
Όταν όμως το ΑΚΕΛ δεν τάχτηκε υπέρ του «ναι», έφτασε και η ώρα της
απότομης ενηλικίωσης του μικρού αδερφού. Με έναν πολύ άγαρμπο τρόπο
οι σχέσεις του ΑΚΕΛ με το CTP διακόπηκαν. Πιθανόν και αυτό να ήταν
μια από τις αιτίες που το ΑΚΕΛ αποφάσισε να κατέβει στον πολιτικό
στίβο χωρίς να κρύβεται πια πίσω από τον Παπαδόπουλο ή τον κάθε
Παπαδόπουλο.
Όμως το ποτήρι έχει πια ραγίσει. Τα μικρά τουρκάκια αδέρφια του
ΑΚΕΛ δεν υπάρχουν πια. Κι αν αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο, ο
Ταλάτ πήρε περισσότερες ψήφους από τους δικούς του -και μάλιστα
στον α΄ γύρο- από όσες πήρε ο Χριστόφιας στις τελευταίες εκλογές
από τους Ελληνοκυπρίους στον β΄ γύρο.
Φοβάμαι λοιπόν πως και στην Κύπρο τα πράγματα θα μας θυμίσουν το
ανέκδοτο του Χότζα. Αν ο Χριστόφιας πάει στους Τουρκοκυπρίους με
προσφορές λιγότερες από εκείνες του σχεδίου Ανάν, να είστε σίγουροι
ότι θα του δείξουν την πόρτα. Οι Τουρκοκύπριοι δεν είναι πια εκεί
που ήταν πριν από το ελληνοκυπριακό «όχι». Σίγουρα θα προσφέρουν
λιγότερα και θα απαιτήσουν περισσότερα από το «σχέδιο βρικόλακα»
για μια «δίκαιη, βιώσιμη κλπ.» λύση. Τώρα μάλιστα που υπάρχει και
η αναμπουμπούλα του Κοσόβου και ο ισχυρισμός του Πούτιν προς τους
Ευρωπαίους πως «είναι υποκρισία να αναγνωρίζεις το Κόσοβο και να
μην αναγνωρίζεις το τουρκοκυπριακό κράτος», ποιος τον κρατάει τον
Ταλάτ; Μπορεί βέβαια, η «αδιαλλαξία Ταλάτ» να ικανοποιήσει την ελληνοκυπριακή
πλευρά λειτουργώντας σαν παρηγοριά. Όμως αν η θέση αυτή αποτελέσει
άξονα της «κομμουνιστικής πολιτικής» στην Κύπρο, μάταιος ο κόπος.
Τις μέρες αυτές που ο νέος Πρόεδρος της Κύπρου σχεδιάζει την πορεία
του στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του, εκτός από
το ανέκδοτο του Χότζα πρέπει να λάβει υπόψιν και το πανό που είχαν
αναρτήσει οι Τουρκοκύπριοι αριστεροί διαδηλωτές, μετά το «όχι» του
Τάσσου, που έγραφε: «ΑKEL, seni hiç affetmeyeceğiz». Ελληνιστί:
«ΑΚΕΛ, ποτέ δε θα σε συγχωρέσουμε».
Ο σύντροφος Χριστόφιας πρέπει να υπολογίσει πως οι Τουρκοκύπριοι
αριστεροί τον θεωρούσαν δικό τους. Και είναι πολύ θυμωμένοι μαζί
του. Αν ο Πρόεδρος δεν είναι αποφασισμένος να βάλει λίγο νερό στο
κρασί του, θα πάει τζάμπα η πρόποση. ΥΓ.
Σύντροφε πρόεδρε, έχω και μια παραγγελιά να σου μεταφέρω από μια
γριά πόρνη που λέγεται Ιστορία και την είδα χτες το βράδυ στον ύπνο
μου. Τον περασμένο αιώνα, λέει, σ' έναν κεντρικό δρόμο της Λευκωσίας
σκοτώθηκαν από σφαίρες αγνώστων, μέσα στο ίδιο αυτοκίνητο, δύο συνδικαλιστές.
Ήταν οι τελευταίοι «Κύπριοι» που έφαγαν σφαίρα επειδή υπερασπίζονταν
το πνιγμένο βρέφος που λεγόταν ενωμένη Κύπρος. Μετά δεν πέθανε κανείς
ως Κύπριος. «Τουρκοκύπριοι» και «Ελληνοκύπριοι» αλληλοσκοτώθηκαν.
Για τον Τούρκο Καβάζογλου και τον Ρωμιό Μισαϊλίδη μου μίλησε η γριά,
και νομίζω πως πρέπει να σκεφτείς λίγο τα λόγια της. Εκτός κι αν
θέλεις να ανοίξεις καινούργια μέτωπα ή -ποιος ξέρει;- να μην βρεις
κανέναν εκλογικό σύμμαχο μπροστά σου.
Η γρια ιερόδουλη όταν έλεγε αυτά, μόλις είχε ξεπετάξει έναν μάντη
από τους Δελφούς και πλενόταν. Ο πελάτης της λοιπόν αυτός σου παραγγέλνει:
«Αν θες να νικήσεις τον κατακτητή, πρέπει να μοιραστείς το σπαθί
και το θρόνο με τον μικρό σου αδερφό που ξέρει πώς να δαμάζει».
Τι εννοούσε ο ποιητής, δεν γνωρίζω. Μπορεί πάλι, για όλα αυτά, να
φταίνε οι σεφταλιές, το ψητό χαλούμι και το χαρουποπετιμέζι που
είχα φάει πριν κοιμηθώ. Πότε
επιτέλους θα αρμενίσουν τα κυπριακά καράβια στα ευρωτουρκικά νερά;Αναρωτιέμαι,
Αν την 14η Δεκεμβρίου η Ε.Ε. αποφάσιζε να δεχτεί την άμεση και πλήρη
ένταξη της Τουρκίας, μαζί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία στις 1-1-2007,
η Άγκυρα θα δεχόταν την απόφαση αυτή;
Και απαντώ,
Όχι, δε θα δεχόταν. Όπως δε δέχτηκε και στη δεκαετία του ΄70 όταν
την κάλεσαν, τότε, μετά την ελληνική αίτηση για πλήρη ένταξη, να
κάνει αίτηση κι εκείνη για τον ίδιο σκοπό.Η
Άγκυρα έχει σημαντικούς λόγους να μη θέλει σήμερα να ενταχθεί πλήρως
στην Ε.Ε. Γι΄ αυτό τρενάρει το θέμα και δε δέχεται να κάνει ακόμα
και συμβολικά ή ασήμαντα βήματα, για την επιτάχυνση της πλήρους
ένταξής της, βήματα όπως το άνοιγμα των λιμανιών και αεροδρομίων
της χώρας στα ελληνοκυπριακά πλοία και αεροπλάνα.
Έτσι έγινε και την τελευταία εβδομάδα μετά την αποτυχία της φινλανδικής
πρωτοβουλίας. Η Άγκυρα για να κρατήσει αυτά που έχει και να μην
προχωρήσει παρά κάτω, κατέθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων
μια «καινούργια» πρόταση⋅ να ανοίξει το λιμάνι της Μερσίνας και
κάποιο αεροδρόμιο για τα ελληνοκυπριακά μέσα μεταφοράς και ως αντάλλαγμα
οι Ελληνοκύπριοι να εγκαταλείψουν την αδιάλλακτη πολιτική τους και
να επιτρέψουν στους Τουρκοκυπρίους το άνοιγμα ενός λιμανιού κι ενός
αεροδρομίου για ελεύθερο εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι Ελληνοκύπριοι
αρνήθηκαν την πρόταση κατηγορηματικά. Οι Ευρωπαίοι τη χαιρέτησαν
βαριεστημένα με το ύφος του «άντε βάλτε κι αυτή την πρόταση στο
ράφι των πεθαμένων χαρτιών». Η Άγκυρα, λοιπόν, γνωρίζοντας εκ των
προτέρων την άρνηση των Ελληνοκυπρίων, κάνει μια πρόταση μόνο και
μόνο για να κρατήσει τα προσχήματα. Γιατί άραγε;
Το μέτρο που διαμορφώνει τη χάραξη της πολιτικής που ακολουθεί η
Τουρκία σε σχέση με την πλήρη ένταξή της στην Ε.Ε. δεν είναι και
δεν ήταν ποτέ το κυπριακό. «Ο δρόμος της Άγκυρας προς τις Βρυξέλλες»
δεν πέρασε ποτέ από τη Λευκωσία, όπως νόμιζαν και νομίζουν κάποιοι
Έλληνες και Κύπριοι πολιτικοί. Το βασικό θέμα είναι το Κουρδικό.
«Ο δρόμος αυτός περνάει από το Ντιγιάρμπακιρ!» έλεγε ειρωνικά ο
Τούρκος πρωθυπουργός (δίνοντας έτσι μια έμμεση απάντηση στην άποψη
των Ελλήνων πολιτικών) λίγο καιρό αφότου ο Έλληνας πρωθυπουργός
και ο Κύπριος πρόεδρος είχαν εκφράσει άποψη περί της γεωγραφικής
τοποθέτησης του περίφημου δρόμου Άγκυρας –Βρυξελλών.
Εξάλλου η βασική αντίρρηση των δύσπιστων κύκλων του καθεστώτος της
Άγκυρας στο θέμα της πλήρους ένταξης, πάντα υποδηλώνεται από τη
φράση: «Αν ενταχθούμε πλήρως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις παρούσες
συνθήκες οι Κούρδοι θα αποσχιστούν».
Ο φόβος αυτός – διόλου αβάσιμος - είναι ο κύριος μοχλός της πολιτικής
της χώρας τα τελευταία 50 χρόνια. Εκτός από αυτό το θέμα τα υπόλοιπα
προβλήματα, που η πλήρης ένταξη θα δημιουργούσε, δεν τους φοβίζουν
καθόλου.
Εξάλλου ο βασικός λόγος που το τουρκικό κεφάλαιο επιζητούσε τη σύνδεση
με την Ευρώπη ήταν η, έστω και μερικώς, εμπορική-τελωνιακή ένταξη.
Το θέμα αυτό όμως έχει προ πολλού λυθεί χάρη στη σύμφωνη γνώμη της
Ελλάδας, αν θυμάται κανείς, και μάλιστα πολύ πριν από την πλήρη
ένταξη της Κύπρου, πριν ακόμα κι από τους σεισμούς και τις αγάπες.
Οπότε κανένας λόγος δεν υπάρχει να βιάζεται η Άγκυρα για την πλήρη
ένταξη που, επιπρόσθετα, θα της δέσει και τα χέρια στο θέμα του
Κουρδικού.
Μόνο στην αρχή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τότε με την «Κοινή Αγορά»,
ήταν ένθερμη η Άγκυρα, όμως βλέποντας τον κίνδυνο διαμελισμού της
χώρας αναδιπλώθηκε. Ακολούθησαν μέτρα για την αποφυγή του διαμελισμού
αυτού και τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στις
νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας.
Στη δεκαετία του ΄70 πάρθηκε η δραματική απόφαση της διάχυσης του
μεγάλου κουρδικού πληθυσμού, συγκεντρωμένου ως τότε στην νοτιοανατολική
Τουρκία, μέσα στον τουρκικό πληθυσμό ολόκληρης της επικράτειας.
Για το σκοπό αυτό το 1974 η Άγκυρα δημιούργησε το κατάλληλο έδαφος
για τον ακύρηχτο εμφύλιο η πρώτη του φάση του οποίου κράτησε ως
το 1980, χρονιά που παίρνει την εξουσία, συνεχίζοντας αποτελεσματικά
το χαραγμένο πρόγραμμα, η χούντα του Εβρέν. Η υποδαύλιση (από τις
μυστικές υπηρεσίες) και η καταστολή (από της φανερές) των κουρδικών
'ανταρτικών' κινημάτων με σκοπό τη δημιουργία μιας πολεμικής ζώνης
στις κουρδικές περιοχές και την εκκένωση των κουρδικών χωριών, χρονολογείται
από το 1984 ως το 1999. Τέλος, και ενώ ο κάποτε εθνικιστικός πολιτικός
λόγος των Κούρδων τείνει να αντικατασταθεί από τον ισλαμικό πολιτικό
λόγο -χωρίς εθνικές αναφορές στην υπάρχουσα πια φάση- , ο μικρός
κουρδικός πληθυσμός που απέμεινε στην περιοχή όλο και εκτουρκίζεται.
Έτσι λοιπόν, κάτω από τις σημερινές ευνοϊκές συνθήκες, στη 'βράση'
της Μεσανατολής 'κολλάει το σίδερο' του κουρδικού ζητήματος. Καμιά
Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα μπορούσε να διακόψει αυτήν την, πετυχημένη
προς το παρόν, επιχείρηση του εκτουρκισμού και ξεδοντιάσματος των
Κούρδων. Αν και πολύ αμφιβάλλω για το αν οι Ευρωπαίοι εταίροι της
Άγκυρας δεν είναι ενημερωμένοι και ίσως απόλυτα σύμφωνοι με αυτό
το πρόγραμμα 'ξε-Κουρδίσματος' της χώρας.
Ίσως γι΄ αυτό το λόγο να μην ενδιαφέρει και κανέναν για το τι γίνεται
στο βορά των τουρκοϊρακινών συνόρων. Στο νότο ξέρουμε⋅ κάθε μέρα
πεθαίνουν Αμερικανοί και Ιρακινοί. Βόρεια όμως, στα τουρκικά εδάφη,
σκοτώνονται σχεδόν καθημερινά Κούρδοι και Τούρκοι στρατιώτες στις
ένοπλες συγκρούσεις. Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, τα πρακτορεία ειδήσεων,
διεθνώς, - συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών, των οποίων κάποτε
η μίση καρδιά βρισκόταν στο Κουρδιστάν- εθελοτυφλούν σκανδαλωδώς.
Πάντως, όποιες κι αν είναι οι θέσεις ή οι μύχιες σκέψεις των Ευρωπαίων,
σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αξιωματούχων της Άγκυρας, η ολοκλήρωση
της εθνικής ομοιομορφίας χρειάζεται ακόμα καμιά εικοσαριά χρόνια.
Ως τελική ημερομηνία - πάντα μανούλες στις κυνικές προβλέψεις!-
βλέπουν συμβολικά το έτος 2023 που συμπίπτει με την εκατονταετία
της ίδρυσης της τουρκικής Δημοκρατίας
Όταν λοιπόν έρθει ο κατάλληλος καιρός θα δούμε πόσο ωραία θα αρμενίζουν
τα κυπριακά καράβια στα ευρωτουρκικά νερά. Μέχρι τότε όμως ο καθένας
είναι ελεύθερος να πιστεύει πως παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε τούτο
το κουκλοθέατρο και ότι αυτά που βλέπει στη σκηνή είναι η πραγματική
εικόνα της πολιτικής μάχης. Ομπάμα,
Μπουγιούκανιτ και μια δόση ΚόσοβοΟύτε
μισό μέτρο χιόνι δεν έριξε και τρελάθηκε όλη η Ελλάδα.
Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου του τουρκικού στρατού κ. Μπουγιούκανιτ
όμως περίμενε υπομονετικά να φτάσει το ύψος του χιονιού τα δύο μέτρα
στα βουνά και ένα μέτρο στα λαγκάδια για να δώσει εντολή εισχώρησης
στο Βόρειο Ιράκ. Φανταστείτε τη δυσκολία μιας επιχείρησης στο παραπέντε,
με χιλιάδες φαντάρους που πρέπει να φάνε τρεις φορές τη μέρα, να
πιούν νερό, να κοιμηθούν έστω για λίγο, να εφοδιαστούν με πυρομαχικά.
Φανταστείτε πως πρέπει να συντηρηθούν μηχανήματα, να υπάρχει πάντα
βενζίνη, να περιθάλπονται οι τραυματίες, να γίνεται κατορθωτή η
επικοινωνία και τόσα άλλα, όλα πάνω στο απέραντο λευκό με τριγύρω
αφιλόξενα βουνά και σφαίρες αληθινές από απέναντι.
Αυτή η εικόνα είναι η στρατιωτική πλευρά της υπόθεσης. Η πολιτική
προέκτασή της είναι πιο τακτική και πιο ομαλή. Είναι
γνωστή η υποστήριξη των Αμερικανών προς την Άγκυρα εδώ και καιρό.
Το γνώριζαν και οι Κούρδοι του Ιράκ αυτό. Ο Μασρούρ Μπαρζανί, που
ανήκει στην πρώτη ηγετική οικογένεια των Κούρδων του Ιράκ, είναι
επικεφαλής της υπηρεσίας Δημόσιας τάξης και Πληροφοριών του ιρακινού
Κουρδιστάν και κατέχει σημαντικό πόστο στο Δημοκρατικό Κόμμα, δημοσίευσε
στις 20.12.2006 ένα άρθρο στη Washington Post. Ούτε λίγο ούτε πολύ
καλούσε (ή μάλλον παρακαλούσε) τους Αμερικανούς να μην πουλήσουν
πάλι, για τρίτη φορά, τους Κούρδους. Μάταια. Όταν -κατά τη γνώμη
πολλών- ο μελλοντικός πρόεδρος της Αμερικής υπόσχεται την απόσυρση
των αμερικανικών δυνάμεων, ως πρώτη του δουλειά στο Λευκό Οίκο,
κλάψε ... Αμπτουραχμάν! Το τι πρόκειται να τραβήξουν οι Κούρδοι
από τους ενωμένους Σουνίτες και Σιίτες ούτε που το φαντάζεστε. Για
να εννοήσουμε τη σημερινή κατάσταση στο Ιράκ, ας πούμε π.χ. ότι
οι Αμερικανοί εισβάλλουν στην Ελλάδα και τοποθετούν στο προεδρικό
μέγαρο έναν κάποιον Αχμέτ, μέλος μειονότητας. Αποφασίζουν επίσης
ότι στο νότο η Κρήτη και στο βορρά η Θράκη πρέπει να είναι ομοσπονδιακά
κρατίδια και όχι γεωγραφικές περιφέρειες της Ελλάδας. Όμως, μετά
από τέσσερα χρόνια ανταρτοπόλεμο οι Έλληνες αναγκάζουν τους Αμερικανούς
να τα μαζέψουν και να φύγουν. Ο απελευθερωτικός στρατός μπαίνει
στο Κολωνάκι, εισβάλλει στο προεδρικό μέγαρο και συλλαμβάνει τον
διορισμένο Πρόεδρο των τελευταίων τεσσάρων ετών.
Έ λοιπόν, αυτό μάλλον θα είναι και το τέλος του Προέδρου του αραβικού
Ιράκ, Κούρδου Τζαλάλ Ταλαμπανί. Σε
τούτο το σημείο ακριβώς πρέπει να τονιστεί η σημασία του τρίτου
ξεπουλήματος. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, όταν ο (ιρακινός) αραβικός
στρατός έμπαινε στα βόρεια ιρακινά εδάφη (κουρδικά), οι Κούρδοι
μαχητές (πεσμεργά) δραπέτευαν στην Τουρκία για να γλιτώσουν από
το αραβικό χαντζάρι. Δεν είναι απίθανο να συμβεί το ίδιο και μετά
από το τρίτο ξεπούλημα που πιθανόν θα ολοκληρωθεί στις αρχές του
2009 μόλις ο καινούργιος Πρόεδρος των ΗΠΑ αναλάβει τα καθήκοντά
του. Υπολογίζοντας
όλα αυτά η Άγκυρα ενδεχομένως ξεκαθάρισε τη θέση της απέναντι στους
Αμερικανούς και τους Κούρδους ως εξής: "Αν θέλετε να ανοίξω
τα σύνορά μου για την χερσαία αποχώρηση του αμερικανικών δυνάμεων,
να φροντίσω να μη σφάζονται οι Κούρδοι από τον μεταπολεμικό ιρακινό
στρατό, να μην μπει στη μέση το Ιράν, να συνεχίζεται η ομαλή ροή
του ιρακινού πετρελαίου προς τις παγκόσμιες αγορές και, όσο είναι
δυνατόν, να μαζέψω τα σπασμένα της αμερικάνικης εισβολής, πρέπει
να έχω πληρεξούσιο."
Και φαίνεται πως η Άγκυρα το πήρε αυτό το πληρεξούσιο.
Ο Πρόεδρος του Ιράκ -ένας από τους δύο αρχηγούς των Κούρδων- Τζαλάλ
Ταλαμπανί, πριν πάρουν ακόμα βίζα από τους Αμερικανούς οι βομβαρδισμοί
του τουρκικού στρατού, απαντώντας στις απαιτήσεις της Άγκυρας για
έκδοση κάποιων στελεχών του PKK στις τουρκικές αρχές, είχε δηλώσει:
«Όχι στέλεχος πολιτικού κινήματος, αλλά ούτε κουρδική γάτα δεν θα
δώσουμε στους Τούρκους». Τις ίδιες μέρες ο άλλος αρχηγός και διοικητής
του ιρακινού Κουρδιστάν, ο Μπαρζανί, είχε πεί: «Αν τολμήσουν οι
Τούρκοι να περάσουν τα σύνορά μας, θα τους αντιμετωπίσουν οι Πεσμεργά»
(οι μαχητές του). Τελικά όλα αυτά αποδείχτηκαν ότι ήταν κενά λόγια.
Πιθανόν τους εξήγησαν οι Αμερικάνοι πως οι ίδιοι σκέφτονται να «την
κάνουν» σύντομα και αν δε θέλουν να τους σφάξουν οι Άραβες, πρέπει
να τα βρουν με τους Τούρκους. Προς το παρόν, οι Πεσμεργά θαυμάζουν
τα ελικόπτερα, τα τανκς και τα αεροπλάνα που πηγαινοέρχονται πάνω
από την ελευθερία τους ενώ οι Τούρκοι κομάντος σφάζουν τους ομοεθνείς
τους μπροστά στα μάτια τους. Οι
Αμερικανοί, οι Κούρδοι, κάποιοι Τούρκοι και πολλοί άλλοι νόμιζαν
πως με την ίδια ευκολία που βομβαρδίζεις τη Σερβία και φτιάχνεις
ένα ανεξάρτητο Κόσοβο, μπορείς να βομβαρδίσεις και το Ιράκ και να
ιδρύσεις ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν στο βορά της χώρας, ένα σιίτικο
κράτος στο νότο και ένα σουνίτικο στο κεντρικό Ιράκ. Δεν σκέφτηκαν
όμως το προφανές: Πως οι μεν Σέρβοι δεν θα ζώνονταν ποτέ με εκρηκτικά
για να πέσουν πάνω στους Αμερικανούς, στο Ιράκ όμως ένα πλήθος ανθρώπων
είναι έτοιμο, ανά πάσα στιγμή, να κάνει κάτι τέτοιο. Φαίνεται δεν
διδάχτηκαν στο μάθημα της Ιστορίας για το κίνημα των Ισμαϊλιτών
που πολέμησαν πάνω από έναν αιώνα ενάντια στους Σταυροφόρους και
τους Σελτσουκίδες Τούρκους, ένα κίνημα που χάρισε τη λέξη assassin
στις δυτικές γλώσσες. Πριν ανακαλυφθούν ακόμα τα εκρηκτικά, ο τότε
φαντάιν της αυτοκτονίας έπαιρνε φόρα κι έχωνε το χαντζάρι του στην
καρδιά του εχθρού. Φυσικά τον σκότωναν κι αυτόν επί τόπου αλλά το
καθήκον του το είχε εκτελέσει. Ανάμεσα στους δολοφονημένους της
εποχής εκείνης υπάρχουν εκατοντάδες υψηλόβαθμοι Φράγκοι και Σελτζούκοι
Τούρκοι.
Οι Αμερικανοί, άσχετοι με την ιστορία και παράδοση του τόπου, δεν
υπολόγισαν επίσης ότι, αν οι γειτονικές χώρες του Κοσόβου, -Ελλάδα,
Βουλγαρία, Ρουμανία- καθώς και η μακρινή Ρωσία, με τίποτα δεν θα
ασκούσαν στρατιωτική βία για να δηλώσουν την αντίρρησή τους στην
ανεξαρτησία του κράτους αυτού, σε περίπτωση που δεν ακουγόταν η
φωνή τους, για τους γείτονες του Ιράκ δεν ισχύει το ίδιο. Από πολύ
νωρίς είχαν ξεκαθαρίσει πως, σε περίπτωση διαμελισμού του Ιράκ,
δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια και αν χρειαστεί, θα συγκρουστούν
ακόμα και με τις αμερικανικές δυνάμεις. Οι
Αμερικανοί έπεσαν πολύ έξω. Ούτε το "Νέο Παγκόσμιο Παραμύθι"
εκδημοκράτισε τις χώρες της Μέσης Ανατολής, ούτε μπόρεσαν να διαμορφώσουν
ένα καινούργιο Ιράκ όπως το ήθελαν. Το μόνο που κατόρθωσαν ήταν
να κάνουν μπάχαλο -με το δολάριο, με το πετρέλαιο, με το τραπεζικό
τους σύστημα- την οικονομία και στο τέλος να φύγουν.Ώσπου
ήρθε πια η σειρά του στρατηγού Μπουγιούκανιτ. Μετά τους βομβαρδισμούς
και την τουρκική χερσαία επιχείρηση, κατά πάσα πιθανότητα, θα ακολουθήσει
η αμερικανική απόσυρση. Θα δούμε όλοι από τις οθόνες μας διάφορες
πολεμικές σκηνές όπως χαζεύαμε τους αρμόδιους της Πολιτικής Προστασίας
τις μέρες του χιονιά. Μαζί μας θα είναι και ο καινούργιος πρέσβης
της Τουρκίας στην Ελλάδα, κύριος Ογούζ Τσελίκολ που, επαναλαμβάνω,
όλα αυτά τα κρίσιμα χρόνια ήταν ο υπ' αριθμόν ένα επιτελικός, ειδικός
απεσταλμένος στο Ιράκ για τα θέματα των αμερικανοτουρκικών, κουρδοτουρκικών
και τουρκοϊρακινών σχέσεων. Και αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα,
φαίνεται πως έκανε αρκετά καλά τη δουλειά του. Ο διάδοχός του, θα
προετοιμάσει το έδαφος για την, μετά την αμερικανική απόσυρση, εποχή.
Η βασική του δουλειά θα είναι η ισχυροποίηση των τουρκικών φυλακίων
που πρόκειται να παραμείνουν στο βόρειο Ιράκ μετά την απόσυρση των
τουρκικών δυνάμεων από την περιοχή. Προς το παρόν η Άγκυρα διαθέτει
στα ιρακινά εδάφη ένα μεγάλο φυλάκιο με δύο χιλιάδες στρατιώτες,
καμιά κατοσταριά άρματα μάχης και μερικά μικρά παρατηρητήρια. Θα
δούμε πώς θα ενισχυθούν στο μέλλον. Κι αν υπάρχουν ακόμα κάποιοι
που νομίζουν πως η Άγκυρα θα εγκαταλείψει το βόρειο Ιράκ στα χέρια
των Κούρδων, καλό είναι να αναθεωρήσουν την άποψη αυτή.
Ποιος
γονάτισε τον ΜπουςΑπό
την εκλογική ήττα του Μπους, κύριου εκφραστή της αντίληψης περί
«Νέας Παγκόσμιας Τάξης», προκύπτουν μερικά συμπεράσματα και κάποια
νέα ερωτήματα.
Πρώτα απ' όλα η ήττα αυτή δεν είναι μόνο του Μπους. Είναι επίσης
ήττα ολόκληρου του «δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού» που τότε, όταν
αποφασίστηκε η εισβολή στο Ιράκ, όχι μόνο δεν προσπάθησε να αποτρέψει
τους Αμερικανούς, αλλά -έστω και μερικώς- συνεργάστηκε, βοήθησε
ή σιώπησε.
Ο κρυφός όμως, άλλα και μεγάλος ηττημένος της υπόθεσης, είναι οι
Ιρακινοί ντόπιοι συνεργάτες των «χριστιανών εισβολέων». Το πρώτο
νούμερο στην ταξινόμηση είναι ο «Πρόεδρος» του Ιράκ, Κούρδος ηγέτης
Τζαλάλ Ταλαμπανί, ένας σύγχρονος Κουίσλινγκ. Ακολουθεί ο άλλος Κούρδος
ηγέτης, Μασρούρ Μπαρζανί και, προφανώς, οι άμοιροι οι Κούρδοι που
ατύχησαν να τους έχουν ηγέτες.
Μετά την αναμενόμενη απόσυρση των δυνάμεων εισβολής, άραγε πόσοι
κύριοι –πρώην αξιωματούχοι του εγκάθετου καθεστώτος- θα κρεμαστούν
ανάποδα στις κολόνες της Βαγδάτης και άλλων ιρακινών πόλεων, πόσες
κυρίες θα κουρευτούν με τη ψιλή, πόσοι Κούρδοι θα χάσουν τα πάντα
για πάντα, μόνο το μέλλον ξέρει.
Τέλος, μια μερίδα από την ήττα ανήκει σ' εκείνους τους δυτικούς
διανοούμενους που ήλπιζαν, και υποστήριξαν με σθένος, ότι με τη
σταυροφορία αυτή θα επέλθει ως εκ θαύματος ο εκδημοκρατισμός της
Μέσης Ανατολής.
Εκεί όμως που υπάρχει μια ήττα, για κάποιους άλλους υπάρχει μια
νίκη. Και στις αμερικάνικες εκλογές, η νίκη μόνο φαινομενικά είναι
των Δημοκρατικών. Στην ουσία δεν ανήκει καν στους Αμερικανούς αντιπάλους
του Μπους. Στο κάτω κάτω της γραφής αυτοί δεν είχαν καμιά ουσιαστική
αντίρρηση τότε, όταν ξεκινούσε ο πόλεμος και βέβαια ούτε τώρα αρθρώνουν
ένα ξεκάθαρο «ΟΧΙ». Οι Δημοκρατικοί απλώς μάζεψαν τα ώριμα φρούτα
που έπεσαν από τα δέντρα της Αμερικάνικης πολιτικής ύστερα από κάθε
χτύπημα που δεχόταν ο στρατός της στο Ιράκ. Αυτή η ορδή που, αν
κέρδιζε τον πόλεμο ή, τουλάχιστον, αν δεν ξεφτιλιζόταν τόσο, τούτη
τη στιγμή ο Μπους θα πανηγύριζε την εκλογική του νίκη.
Τελικά, μόνον όσοι είπαν το ξεκάθαρο «ΟΧΙ» δικαιούνται να λέγονται
νικητές αυτού του πολέμου. Κι αυτοί, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι
εκείνοι οι άνθρωποι που πολέμησαν και πολεμούν για την πατρίδα τους
και τον Αλλάχ τους.
Κάποιοι άνθρωποι δηλαδή που πιστεύουν στο Κοράνι, συνοδεύουν στο
δρόμο γυναίκες με μαντίλα, προσεύχονται πέντε φορές την ημέρα και,
αν χρειαστεί, ανατινάζονται μαζί με τα εκρηκτικά που έχουν ζωστεί.
Θυμηθείτε
λίγο τη στερεότυπη εικόνα του «κακού, φανατικού και άξεστου» μουσουλμάνου
και δείτε ποιος γονάτισε τελικά τον Μπους όταν όλοι οι «καλοί, ψύχραιμοι
και πολιτισμένοι» του κόσμου τούτου δεν μπορέσαν να τον βάλουν στη
θέση του.
Οι άνθρωποι αυτοί μέσα σε λίγους μήνες κέρδισαν δύο μάχες κατά των
εχθρών τους: η πρώτη ήταν στο Λίβανο, όταν το «Κόμμα του Αλλάχ»
κατέβαλε τον «φοβερό και τρομερό» στρατό του Ισραήλ και η δεύτερη
τώρα, μια εθνική αντίσταση χωρίς όνομα, που έκοψε το κούφιο κεφάλι
του αμερικανού προέδρου.
Αν ο «πολιτισμένος κόσμος» συνεχίσει να σκέφτεται και να δρα με
τέτοια κεφάλια, δυστυχώς από δω κι εμπρός και για μεγάλο χρονικό
διάστημα -ίσως και για πάντα- η ανθρωπότητα δεν θα μπορεί να κοιμάται
ήσυχη. "Nιώσε
τη ζωή...!"Kατά
καιρούς αναρωτιέμαι· τί σημαίνει "είμαι αριστερός";
Kάθε φορά βρίσκω μια ικανοποιητική απάντηση, εφησυχάζω για λίγο,
ώσπου, με μια άλλη αφορμή, ψάχνω για νέες απαντήσεις.
Σήμερα το πρωί μου ήρθε η εξής απάντηση: "Eίμαι αριστερός σημαίνει,
δεν τρώω το κουτόχορτο που μου σερβίρει ο σύγχρονος καπιταλισμός".
Aν και στην ελληνική γλώσσα το ρήμα "χορταίνω" που εκφράζει
την γαστρονομική πληρότητα σχετίζεται με τη λέξη "χόρτο",
δεν πρέπει επουδενί η χορτοφαγία να συγχέεται με την κουτοχορτοφαγία.
Tην αφορμή γι' αυτόν τον συσχετισμό μου την έδωσε η έλλειψη πληροφόρησης
τον τελευταίο καιρό, από τον γραπτό, οπτικό και οπτικοακουστικό
τύπο, γύρω από το θέμα της εισβολής του τουρκικού στρατού στο B.
Iράκ, παρότι τίποτα δεν άλλαξε στο μέτωπο και οι επιχειρήσεις διεξάγονται
κανονικά και σταθερά. Tώρα πια όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ασχολούνταν
με την πρόσφατη ελληνοτουρκική συνεργασία στο θέμα του αγωγού φυσικού
αερίου αλλά και με τον Aλή Mπαμπατζάν. Tο ίδιο και ο τουρκικός τύπος,
όλο για το boru hatti, τον αγωγό δηλαδή, μιλούσε.
Eκτός από την εισβολή στο Iράκ, δεν βρήκα επίσης και άλλες ειδήσεις
για θέματα που, πριν λίγο καιρό, είχαν ξεσηκώσει το σύμπαν· τη γρίπη
των πουλερικών, επί παραδείγματι, ή τον αφθώδη πυρετό. Πρόπερσι
τέτοιον καιρό όλοι παραληρούσαν από τον τρόμο, πιστεύοντας πως τους
καταδιώκουν διαρκώς συναχωμένα πτηνά και πως σε κάθε γωνιά του δρόμου
καραδοκεί κι από ένα γριπιασμένο κοτόπουλο για να τους αποτελειώσει.
Πριν από 7-8 χρόνια, μια τρελή αγελάδα καθόταν στη θέση της άρρωστης
κότας και μια εικοσαετία πίσω ένα αρνάκι ή μια κατσίκα. Σε όλες
όμως τις περιπτώσεις, οι φαρμακοβιομηχανίες που παράγουν εμβόλια
και χάπια για ψύλλου πήδημα έκαναν χοντρή μπάζα. Mε την εκστρατεία
κατά του αφθώδους πυρετού οι μεγάλες εταιρίες της γαλακτοβιομηχανίας
εξαφάνισαν και τους τελευταίους γαλατάδες της επαρχίας που πουλούσαν
το γάλα από δυο αγελάδες και δέκα αιγοπρόβατα που έτρεφαν στο περιβόλι
του σπιτιού τους. Eξαφάνισαν και τους τελευταίους γιαουρτάδες που
κάθε μέρα μοίραζαν στους μόνιμους πελάτες τους καμιά πενηνταριά
κυπελάκια. Tο τυρί αντέχει ακόμα· η οικιακή παραγωγή στα χωριά εξακολουθεί
να πουλάει μικρές ποσότητες σε στενό κύκλο. Παράνομα βέβαια, αφού
το υγειονομικό καθεστώς υποστηρίζει μόνο τη μαζική παραγωγή. Ό,τι
δεν γυαλίζει στα ράφια του σούπερ μάρκετ συσκευασμένο σε φανταιζί
χαρτί ή πλαστικό είναι βρόμικο, επικίνδυνο και απαγορευμένο. Kάτι
αντίστοιχο με τα φρούτα ή τα λαχανικά· ντομάτες που δεν είναι κατακκόκινες,
ομοιόμορφες, σφιχτές και τριζάτες είναι για πέταμα. H εμφάνιση,
πάνω από τη γεύση και την ποιότητα! H ιδεοληψία, εν ολίγοις, που
οδήγησε στη λογική της μετάλλαξης των προϊόντων, αγροτικών και κτηνοτροφικών.
Eξάλλου όλα από κάπου αρχίζουν και οι πρώτοι που πλήρωσαν αυτές
τις "νέες αντιλήψεις" ήσαν οι μικροί παραγωγοί. Aν σήμερα
έχεις πέντε πρόβατα και σου περισσεύουν δυο λίτρα γάλα το μόνο που
μπορείς να κάνεις είναι να τα πετάξεις. Kαι για όποιον, φυσικά,
θέλει γάλα ή γιαούρτι, υπάρχουν οι γνωστές, μεγάλες εταιρίες που
"χαρίζουν" ψυγεία στα συνοικιακά καταστήματα απαγορεύοντας
δια ροπάλου να βάλουν σ' αυτά άλλο προϊόν εκτός από τα δικά τους.
H εκστρατεία των γριπιασμένων πουλερικών αύξησε επίσης τον τζίρο
των μεγάλων πτηνοτροφικών εταιριών, αφού η εμπιστοσύνη του καταναλωτικού
κοινού στην άλλοτε "υπέροχη αλανιάρα κότα" κλονίστηκε
συθέμελα. Στις αστικές και ημιαστικές περιοχές έληξε οριστικά η
εκτροφή πουλερικών στις αυλές των σπιτιών και οι κάτοικοι έγιναν
κι αυτοί μέρος της πελατειακής ορδής των μεγαλοκαταστημάτων. Στα
χωριά αντέχουν ακόμα κάποιοι ελάχιστοι που επιμένουν να διατηρούν
κοτέτσι στον κήπο τους. Kι αυτοί χάρη στους πλανόδιους γύφτους που,
με τα φορτηγά-κοτέτσια τους, πουλάνε τα ξακρίσματα των πτηνοτροφικών
μονάδων τριγυρίζοντας στην επαρχία, από χωριό σε χωριό κι από λαϊκή
σε λαϊκή.
Tώρα βέβαια, ανάμεσα στα βαρυσήμαντα κοινοβουλευτικά, συνδικαλιστικά,
εκπαιδευτικά, πολιτιστικά κ.ά. θέματα ημερήσιας διάταξης των πολιτικών
ανδρών και γυναικών, συμπεριλαμβανομένων και των "αριστερών",
ποιός σκοτίζεται για τα αρνιά και τις κότες του τάδε ή του δείνα
γραφικού που αρνείται να παρακολουθήσει τους παράλογους ρυθμούς
αυτής της "εξέλιξης"; Έτσι κι αλλιώς η αριστερά έχει πια
πλήρως ενταχθεί στα δεδομένα του εκσυγχρονισμού με την έννοια και
τη διάσταση που το σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα προσδίδει στη
λέξη· όλοι πιά, ερίφια και πρόβατα της πολιτικής, υπηρετούν με τον
ένα ή τον άλλο τρόπο την τεχνοκρατική αντίληψη "ας κάνω σήμερα
αυτό που μ' εξυπηρετεί και αύριο βρίσκω τρόπους ν' αντιμετωπίσω
τις ζημιές του". Σε όλα τα πεδία, ο ίδιος τρόπος προσέγγισης.
Όλοι και όλα στην υπηρεσία της μόδας· μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Aς κυκλοφορούν οι γυναίκες με τον αφαλό έξω, Δεκέμβρη μήνα, αφού
η μόδα το επιτάσσει! Σε περίπτωση κρυολογήματος και φλεγμονής των
ωοθηκών υπάρχουν τόσα φάρμακα για την αντιμετώπιση της πάθησης.
Kι αν πάλι αυτή αφήσει μεγαλύτερο κουσούρι, αδυναμία σύλληψης ας
πούμε, δε βαριέσαι! Oλόκληρη βιομηχανία τεχνητής γονιμοποίησης είναι
έτοιμη να εξυπηρετήσει.
Mέσα σ' όλη αυτή την ενορχηστρωμένη πορεία των πραγμάτων, όπου τίποτα
δεν είναι τυχαίο και στην οποία η αριστερά, παγκοσμίως, έχει εναρμονιστεί,
όσο περνάει ο καιρός, νιώθω πως οι επιλεγόμενοι "ανένταχτοι
αριστεροί, οικολόγοι, επαναστάτες, σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες"
κλπ, είμαστε συλλήβδην ένα εξάρτημα του σύγχρονου καπιταλισμού.
Tρώμε και χορταίνουμε από το ίδιο κουτόχορτο που σε αφθονία ταΐζει
τους πάντες. Kαι φαΐ υπάρχει πάντα μια και κάθε τόσο βγαίνει στο
προσκήνιο κάτι "τρομερό και μοναδικό", ώσπου να σβήσει
απότομα με την εμφάνιση του επόμενου εντυπωσιακού που θα προκύψει·
αγελάδες, κότες, πρόβατα, αγωγοί, πυρηνικά, εισβολές, υψηλή ραπτική,
υψηλή μπακαλική, ελεύθεροι αφαλοί, καλυμένα κεφάλια, ρατσισμός,
κοινοβουλευτισμός, τρομοκρατία, τρομολαγνία ... Πάντα μπορεί να
εφευρεθεί κάτι σημαντικό, όποτε το καλεί η ανάγκη· για λίγο όμως,
γιατί η ζωή είναι μικρή. |